Biała płeć – {monstra} czy ludzie? Obraz {białej płci} w kalendarzach astrologiczno-prognostykarskich z I połowy XVIII wieku
The Fair Sex – Monsters or Human Beings? The Image of the Fair Sex in Astrological-Predictive Calendars from the 1st Half of the 18th Century

Summary/Abstract: The article presents the image of women in the society of the Polish-Lithuanian Commonwealth in cultural context. Image schemas complemented by axiological scale scheme (– 0 +) were used to describe linguistic data. In the first half of the 18th century, women were assigned to the family circle and the private sphere of the household. The analysis found that the positive evaluation of women was associated only with fulfilling socially assigned roles of mother, wife and housewife. According to the dominant set of beliefs, the fate of the fairer sex depends on the position of Venus (associated with female sex) in the sky. Metaphorical expressions reflecting the influence of cosmic forces fulfill image schemas of FORCE – COMPULSION and BLOCKAGE/LACK OF BLOCKAGE and the metaphor A PLANET IS A LIVING ORGANISM. Celem artykułu jest ukazanie jednej z odsłon obrazu kobiet w społeczeństwie Rzeczypospolitej w I połowie XVIII w. w kontekście kulturowym. Narzędziem opisu materiału językowego są schematy wyobrażeniowe, uzupełnione o aksjologiczny schemat SKALI (+ 0 –). W I połowie XVIII w. białogłowa przypisana była do prywatnej przestrzeni domu i rodziny. Z analizy materiału wynika, że pozytywne wartościowanie białej płci wiązano wyłącznie z pełnieniem wyznaczonych jej ról społecznych – matki, żony i gospodyni. Losy płci białogłowskiej, zgodnie z panującym systemem przekonań, zależne są od położenia na niebie jej signifikatorki Wenery. Wyrażenia metaforyczne odzwierciedlające działanie sił kosmicznych realizują schematy wyobrażeniowe SIŁY-PRZYMUSU i BLOKADY/ BRAKU BLOKADY oraz metaforę PLANETA TO ISTOTA ŻYWA.

• Details
• Contents