System rodzinny a poczucie samotności młodzieży z rodzin o typowej organizacji życia i rodzin rozłączonych z powodów ekonomicznych
The family system and the feeling of loneliness of young people from families with a typical organization of life, and families separated for economic reasons

Summary/Abstract: Wprowadzenie. Praca przedstawia analizę porównawczą systemów rodzinnych i poczucia osamotnienia u nastolatków pochodzących z rodzin nierozdzielonych i rozdzielonych ze względów ekonomicznych. Analizowano systemowe wymiary rodziny nawiązujące do Modelu Circumplex Davida Olsona (2011), takie jak spójność (od niezaangażowania, przez odrębność, połączenie, po splątanie), adaptacyjność/elastyczność (od sztywności, przez separację, elastyczność, po chaos), komunikacja i zadowolenie z życia rodzinnego. Poczucie osamotnienia nastolatków przedstawiono zgodnie z autorską trójwymiarową koncepcją społecznej, emocjonalnej i egzystencjalnej samotności psychologicznej (Dołęga, 2020). Cel. Celem pracy jest weryfikacja przekonania, że czasowo-przestrzenne rozłączenie rodzin z powodów ekonomicznych wpływa na pogorszenie funkcjonowania systemowego i wzrost poczucia samotności u nastolatków wychowujących się w takich okolicznościach.Materiały i metody. W pracy wykorzystano autorską ankietę życia rodzinnego, polską adaptację FACES IV (Margasiński, 2009), opartą na Modelu Circumplex D. Olsona (2011) oraz Skalę do Badania Samotności dla młodzieży (SBS) (Dołęga, 2003). Badanie było mikroanalizą środowiskową z celowym doborem dwóch grup rodzin różniących się zasadniczo jedynie sposobem realizacji funkcji ekonomicznej (rodziny tradycyjne vs rozłączone ze względów ekonomicznych). Kontrolowano czynnik płci. W analizach statystycznych zastosowano testy normalności i inne parametry rozkładów oraz dwuczynnikową analizę wariancji. Wyniki. Uzyskane wyniki świadczą o braku zasadniczych różnic w funkcjonowaniu systemów rodzinnych oraz w poczuciu samotności u młodzieży z badanych typów rodzin. Znaczący natomiast jest czynnik płci, który dał rezultaty zgodne z kulturowym wzorcem płci (płeć z wychowania). Dziewczęta z rozdzielonych rodzin percypują ich mniejszą spójność, podczas gdy chłopcy z takich rodzin doceniają ich większą elastyczność.Wnioski. Rezultaty te podają w wątpliwość zasadność powszechnego przekonania, że praca zarobkowa rodziców, która skutkuje czasowym rozłączeniem członków rodziny, bezdyskusyjnie wiąże się z ryzykiem destabilizacji rodzin i wzrostem poczucia samotności u nastolatków. Skłaniają też do refleksji nad nieuzasadnionym, publicystycznym używaniem terminu „eurosierota”.

• Details
• Contents