Wokół polskich opinii i rozważań nad narodowym socjalizmem i III Rzeszą
On Polish Opinions and Deliberations Concerning National Socialism and the III Reich

Summary/Abstract: W artykule autor przeanalizował poglądy polskich polityków, badaczy z dziedziny nauk społecznych oraz intelektualistów na temat narodowego socjalizmu. Jako ramy czasowe przyjął lata 1933–1948. Pierwszą część tekstu autor poświęcił przywódcom politycznym, dyplomatom i wojskowym II RP, takim jak Roman Dmowski, Józef Piłsudski, Józef Beck i Władysław Sikorski. Dalej omówił toczone w Polsce dyskusje dotyczące III Rzeszy, poświęcone kwestiom definicyjnym, prawnym i ustrojowym, a także społecznym podstawom narodowego socjalizmu. Następnie wskazał, jak przebieg wojny oraz świadomość rozmiarów dokonanych w jej czasie zbrodni wpłynęła na polskie debaty. Przywołał przy tym nie tylko głosy prawników i socjologów (m.in. Rafała Lemkina, Konstantego Grzybowskiego, Pawła Hertza czy Stefana Czarnowskiego), ale również teologów i pisarzy (m.in. ks. Jana Piwowarczyka i Zofii Nałkowskiej). W podsumowaniu autor wskazał kilka zasadniczych ujęć narodowego socjalizmu występujących w wymienionych tekstach. W omawianym okresie nazizm interpretowano m.in. jako ukoronowanie rozwoju niemieckiego imperializmu i militaryzmu, objaw niewytłumaczalnego regresu cywilizacyjnego czy doświadczenie związane z załamaniem się w Niemczech chrześcijaństwa.

• Details
• Contents