Prawo do pamięci i prawo do zapomnienia: ogólna analiza teoretyczna
The right to remembrance and the right to forget: a general theoretical analysis

Summary/Abstract: Artykuł poświęcony jest analizie teoretycznoprawnej praw do pamięci i praw do zapomnienia, w szczególności rozważane są problemy związane z interpretacją tych praw oraz wsparciem prawnym w ich realizacji. Uzasadniono znaczenie pamięci, w szczególności pamięci historycznej, dla rozwoju społeczeństwa, i potrzebę częściowej regulacji prawnej jej zewnętrznych przejawów, przede wszystkim w działalności uczestników stosunków społecznych, w tym utworzenia upamiętniających miejsc, organizaowania dni pamięci, wspierania finansowego archiwów.Celem artykułu jest ogólna charakterystyka teoretyczna każdego z wymienionych praw naturalnych, zwrócenie uwagi na osobliwości wpływu prawa na procesy zapamiętywania i zapominania. Konieczność wzmocnienia ochrony prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego doprowadziła do ukształtowania się prawa do zapominania. W fachowych publikacjach periodycznych autorzy najczęściej analizują tylko niektóre aspekty związane z prawem do zapominania. Wśród prac naukowych należy wskazać badania takich naukowców, jak I. V. Spasibo-Fatieievej, O. V. Kijiiaka, P. M. Sukhorolskiego, R. I. Radeiki, O. M. Kalitenki. Jednak prawo do zapomnienia jest omawiane w tych publikacjach bez odniesienia do prawa do pamięci. Tymczasem między tymi prawami istnieje związek semantyczny, bo zapomnieć można tylko to, co zostało „umieszczone” w pamięci. Bez realizacji prawa do pamięci nie ma sensu mówić o prawie do zapomnienia.W artykule sformułowano autorską interpretację pojęć pamięć, zapomnienie i naturalnego do nich prawa. Tak więc prawo do pamięci to zdolność osoby lub grupy osób do podejmowania działań mających na celu odtworzenie i zobiektywizowanie pomysłów lub poglądów dotyczących faktów z przeszłości. Prawo do zapomnienia to możliwość żądania przez osobę lub grupę usunięcia z przestrzeni publicznej informacji o pewnych faktach z przeszłości. Uzasadniono słuszność obawy, że możliwość usuwania pewnych informacji może być wykorzystywana nie jako środek ochrony w internecie, lecz jako sposób kontrolowania przestrzeni cyfrowej przez państwa.Zwrócono uwagę na to, że praktyka sądowa odegrała istotną rolę w kształtowaniu prawa do zapomnienia i wciąż aktywnie wpływa na jego rozwój i ochronę. Choć na Ukrainie nie ma jeszcze wielu sporów sądowych dotyczących tej kwestii, rozwój prawa ukraińskiego jest w ten czy inny sposób związany z integracją i stowarzyszeniem Ukrainy z UE oraz stosowaniem orzecznictwa ETPC w postępowaniu przed sądami krajowymi. Aktywny rozwój technologii informacyjnych wymaga odpowiedniego teoretycznego zrozumienia tych praw człowieka.

• Details
• Contents