Bereza Kartuska
The Bereza Kartuska detention camp

Summary/Abstract: W poprzedniej „Karcie” przedstawiliśmy ogłoszoną w 1932 roku wizję Adama Uziembły, który w „federacyjnej” koncepcji widział ratunek dla zbyt słabej Polski. Tłumaczył, jak ważna jest dla Polski otwartość na innych. Dwa lata później polskie władze sanacyjne, radykalizujące metody rządzenia, zachowały się wprost odwrotnie — dla „innych” ustanowiły obóz koncentracyjny. Pretekstem był śmiertelny zamach na ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego, 15 czerwca 1934. Władze obciążały zbrodnią środowiska dążące do destabilizacji sytuacji politycznej. Przywódcy II RP wybrali przymus, łatwiejszy od szukania form demokratycznego dialogu z opozycją czy mniejszościami narodowymi. Od utworzenia obozu w 1934 roku do końca sierpnia 1939 przez „miejsce odosobnienia” w Berezie Kartuskiej przeszło w sumie ponad 3 tysiące więźniów; zmarło 13 osób. Główną kategorię osadzonych stanowili więźniowie polityczni, z czego ponad połowa to komuniści. W pierwszym okresie istnienia obozu bardzo liczną grupą byli ukraińscy nacjonaliści i polscy narodowcy. W latach 1937–38 ponad jedna trzecia więźniów to kryminaliści i spekulanci. Rzecz jednak nie w skali uwięzień, ale w sposobie traktowania człowieka. Gdy państwo traci szacunek dla swych obywateli, może w tym liczyć na całkowitą wzajemność...

• Details
• Contents