Krytyczna analiza tezy o przydatności idei metafory konceptualnej w wykładni prawa
Critical Analysis of the Hypothesis About the Usefulness of the Idea of Conceptual Metaphor in the Interpretation of Law

Summary/Abstract: Od czasu, gdy G. Lakoff i M. Johnson opublikowali książkę pod tytułem Metafphors We Live By, dostrzeżono metafory i ich rolę w życiu codziennym. Metafora przestała być odtąd środkiem tylko wyobraźni poetyckiej i ozdobą retoryczną. Zaczęła być postrzegana także jako forma ludzkiego myślenia, narzędzie poznania. Metaforę zaczęto dostrzegać w takich dziedzinach życia, w których była dotychczas nieobecna. Do dziedzin tych zalicza się też prawo. Entuzjazm autorów dostrzegających w prawie wielką rolę obrazowania metaforycznego nie jest jednak uzasadniony. Analiza podawanych w opracowaniach naukowych przykładów metafor w tekstach aktów prawnych wskazuje na zbytnią dowolność kwalifikowania pewnych wyrażeń jako metafor i dostrzeganie ich roli lub przydatności tam, gdzie jej nie ma – czyli także w tekstach prawnych i w wykładni prawa. Metaforami nazywa się w nich związki frazeologiczne oraz wyrażenia wcześniej metaforyczne, które w wyniku konwencjonalizacji czy leksykalizacji trwale utraciły ten charakter. Potencjalny efekt przyjęcia kognitywistycznej pespektywy był już wcześniej inaczej osiągany w naukach prawnych na oczekiwanym poziomie. Rezultaty wskazywane jako możliwe do osiągnięcia przy użyciu narzędzi kognitywistki nie są niczym nowym, a możliwość ich osiągania jest dyskusyjna albo niemożliwa. Metafora konceptualna może natomiast pełnić ważną rolę, jeśli chodzi uzasadnienie decyzji sądowych lub administracyjnych, treść podręczników prawa, wypowiedzi przedstawicieli doktryny odniesieniu do prawa Posługując się językiem kognitywistki, można w bardziej obiecujący sposób uczynić przedmiotem badań struktury radialne pojęć prawnych i etycznych, co może umożliwić współistnienie ludzi i sztucznej inteligencji. Materiał badawczy zbadano głównie przy użyciu metody analizy lingwistycznej.

• Details
• Contents