Skala i różnorodność odniesień do emocji w polskim orzecznictwie dotyczącym szkód niemajątkowych
The Scale and Diversity of References to Emotion in Polish Case Law on Personal Injury

Summary/Abstract: Opracowanie bada sposoby, w jakie prawo może chronić lub kompensować emocje. Skupia się na przypadkach, w których stany afektywne stają się materialnym przedmiotem zainteresowania prawa i zostają włączone do rozumowania prawniczego. W przypadku szkody niemajątkowej (krzywdy) w polskim prawie cywilnym lakoniczne sformułowanie ustawowe pozostawia zdefiniowanie tej instytucji sądom, które mają tendencję do określania jej w kategoriach emocjonalnych. Artykuł bada skalę tego zjawiska i wyznacza jego cechy poprzez analizę orzecznictwa pod kątem roli, częstotliwości i różnorodności emocji pojawiających się w opiniach sądowych. W tym celu przeprowadzono zarówno ilościowe badanie występowania terminów związanych z emocjami w orzecznictwie, jak i jakościowe badanie rodzajów emocji, które stają się prawnie istotne według polskich sądów. Badanie to pozwala na zbudowanie wstępnego “topograficznego” modelu roli emocji w tej części polskiego prawa cywilnego oraz zaproponowanie wstępnego wyjaśnienia, w jaki sposób emocje “wpisują się” w logikę interesów i odszkodowań prawa deliktowego. Wyniki badania pokazują, że różne emocje pozytywne są pośrednim obiektem ochrony prawa, a ich naruszenie jest uważane za miarę szkody niemajątkowej; z drugiej strony, niektóre negatywne emocje stanowią szkodę samą w sobie. Charakter przeżyć emocjonalnych, ich nasilenie i specyfika są badane i oceniane w celu określenia rozmiaru krzywdy. Emocje są postrzegane przez polskie sądy jako złożone, intencjonalne stany umysłu związane z ważnymi interesami. Opracowanie stanowi jedno z pierwszych w polskiej nauce prawa i być może pierwsze empiryczne spojrzenie na związek prawa i emocji. Jako takie, dostarcza ono wglądu w to, jak stany afektywne mogą stać się częścią dyskursu prawnego i wpływać na rozumowanie sądowe, co ma implikacje zarówno dla filozofii prawa, jak i nauki prawa cywilnego.

• Details
• Contents