Nad jednom stolačkom sevdalinkom
Over a Stolac sevdalinka

Summary/Abstract: Ključna riječ u kojoj je skoncentrirana i emocionalna i semantička vrijednost sevdalinke i istovremeno uporišna tačka od koje valja krenuti u svakoj ozbiljnijoj analizi jeste leksem sevdah. Ova riječ je vremenom poprimila, upravo zbog njezine noseće uloge, čitav spektar polifonične značenjske frakture, počev od njenog denotativnog semantičnog sloja (ljubav, čežnja, bol) pa do konotativnog simboličkog i alegorijskog simbola jedne urbane profinjenosti i rafiniranosti jednog vremena i jednog “suptilnijeg izraza i erosa koji progovara kroz sevdalinku.” Razumije se samo po sebi kako je ova magična riječ kod nas zadobila naročita značenja u simbiozi sa “slavensko-bogumilskom sjetnom prolaznošću” na jednoj, i njezinom izvornom inicijacijom, na drugoj strani. Primarno za nas je sevdah strasna i bolna patnja ali je na drugoj strani sjetna i slatka ljubavna čežnja. Ovakva bipolarnost priskrbljuje sevdahu puninu i cijelu lepezu osjećanja, koja u konačnici oplemenjuju ličnost, bez obzira na konačan ishod takvih nastojanja. Ishodišni cilj u konačnici i nije ljubavno sjedinjenje, koje se razumijeva kao profano prizemljenje duha, nego ukupna ispunjenost bića kome je takvo osjećanje znak posebnosti i ekskluziviteta. Nije svakome dato takvo stanje duha i sama činjenica dovoljna je da akteru pribavi potrebnu puninu i distinkciju naspram prizemnih stanja. Svejedno pred takvom realizacijom stoje razne prepreke, jednom individualne, drugi put kolektivne, pa se sevdah “pokazuje kao mučenje koje čine drugi i kao samomučenje i slast šibanja izlučena i samim uživljavanjem u žudnju, mazohističkim doživljavanjem ljubavi i pored svijesti o njenoj uzaludnosti.”

• Details
• Contents