Przesądy, uprzedzenia, stereotypy – kilka refleksji o pojęciach
Prejudices, Bias, Stereotypes – Some Reflections on the Terminology

Summary/Abstract: Artykuł jest próbą; po pierwsze, sprecyzowania i wyraźnego rozdzielenia pojęć: „przesąd”, „uprzedzenie”, „stereotyp”. Po drugie, autor stara się ukazać, szczególnie w odniesieniu do stereotypu, możliwość nie tylko pejoratywnego, lecz także neutralnego, a nawet pozytywnego jego rozumienia, czemu towarzyszy uzasadnienie o charakterze filozoficzno-epistemologicznym, zaprzeczające możliwości dotarcia do rzeczy samej, do nieuwarunkowanego formami poznania czystego istnienia. Z tego punktu widzenia pojęcie „stereotyp” mogłoby być ujmowane w kontekście nie błędu, urojenia, pozoru, ale paradygmatu, archetypu czy formy. Z takiego ujęcia stereotypu i jego opozycyjności wobec uprzedzenia (stereotyp to zjawisko ze sfery myśli i poznania, uprzedzenie zaś – ze sfery emocji i zachowań) wynikają, i jest to trzeci główny element artykułu, postulaty uznania specyfiki i odrębności sposobu odnoszenia się do obydwu zjawisk. W przypadku stereotypów chodziłoby nie tyle o ich przezwyciężanie, ile o ich komplikowanie, pokazywanie różnorodności ich treści historycznej i teoretycznej, odsłanianie napięć, subtelności i niuansów w nich ukrytych.

• Details
• Contents