Ka dubini tvari - fizika i metafizika u delu Živojina Pavlovića
Towards depth of the substance - physics and metaphysics in Živojin Pavlović's work

Summary/Abstract: Problem tvari (materije), neodvojiv od pitanja energije, duha i smrti, a uz problematiku svesti i prirode, nužnosti i slobode, osnovna su težišta na kojima počiva celokupno obimno i razuđeno delo Živojina Pavlovića, sastavljeno od knjiga proze, esejistike, hibridnih književnih formi, značajnog filmskog opusa, ali i rano napuštenog slikarstva, makar formativno-biografski nezanemarljivog. Ako je umetničko delo „materijalizovana opsesija“ proistekla iz „unutrašnjeg nemira“, a usled neusaglašenosti umetnika sa svetom, onda opsesivni motivi jednog umetnika upravo određuju, mapiraju i usmeravaju celokupan tok jednog stvaralačkog procesa, na taj način stvoreni imaginarni svet, ali i na jednom višem energetskom nivou, čitavu autorovu kosmogoniju, kao onu kristalizaciju autorovih uverenja nastalu u međuprostoru između pojedinca i kolektiva, ličnosti i kulture, najzad u odnosu između stvaraoca, njegovog dela i sveta kojem, dijahrono i sinhronijski, taj stvaralac i to delo pripadaju. Nesklon sistematizaciji i apstraktnom mišljenju i govoru, Pavlović izuzetnom koncentracijom stvaralačke energije, stvara zaokružen, originalan i celovit pogled na svet, jedinstven po obuhvatnosti i dometu, ne samo u granicama srpske kulture. Da bismo o jednom delu mogli da govorimo u kategorijama kosmogonijskog, ono mora počivati na htenjima i dometima usmerenim ka otkrivanju najvećih tajni čoveka i kosmosa, ono najzad mora obuhvatiti pitanja početka i kraja, beskrajno velikog i beskrajno malog, te principe na kojima tvar, svest, prostor i vreme bivaju usaglašeni u jednu višu celinu koju opet samo čovek, raspolažući kategorijama kontinuuma i kontinuiteta, može percipirati kao takvu, nalazeći u njoj sebi pripadajuću ulogu i mesto. Prvo pitanje je kakav je odnos stvaraoca kosmogonijskog dometa preme svetu, priznaje li on njegovo postojanje, i kako vidi sebe i svoje delo u njemu. Zatim, kako se u autorovom delu prelama odnos svesti i sveta, svesti i vremena, odnosno kakav odnos autor uspostavlja između (pojedinačne i kolektivne) svesti i spoljnog sveta.

• Details
• Contents