Niemieckie podejście do prawa prywatnego cztery typowe instytucje
German Approach to Private Law: Four Typical Institutions

Summary/Abstract: Do instytucji typowych dla prawa prywatnego obowiązującego w Niemczech, których w innych krajach albo całkiem brak, albo ich postać jest kompletnie odmienna, należą: konstrukcja błędu, culpa in contrahendo, klauzula rebus sic stantibus i zasada abstrakcyjności. Niemiecką konstrukcję błędu i zasadę abstrakcyjności zawdzięczamy Fryderykowi Karolowi von Savigny (1779–1861), przy czym o ile pierwszą z nich można uznać za rodzaj powrotu do koncepcji prawa rzymskiego, o tyle druga jest już autentycznym wynalazkiem Savigny’ego. Wynalazek ten, zmierzający do zagwarantowania pewności nabycia, stał się zresztą w dużym stopniu zbyteczny po dopuszczeniu przez kodeksy XIX-wieczne nieznanego w prawie rzymskim nabycia w dobrej wierze od nieuprawnionego. Culpa in contrahendo jest natomiast opartym na źródłach antycznych odkryciem Rudolfa von Jheringa (1818–1892), które miało zaradzić zbyt wąskiej w prawie rzymskim odpowiedzialności deliktowej, wiernie przejętej przez prawo niemieckie. Również dopuszczalność uwzględniania nowych okoliczności, które wystąpiły po zawarciu umowy (klauzula rebus sic stantibus), znana prawnikom średniowiecznym jako doktryna milczącego warunku, ma bezpośrednie źródło w teoriach Bernharda Windscheida (1817–1892) o tzw. założeniu umownym i Paula Oertmanna (1865–1938) o odpadnięciu podstawy gospodarczej umowy. O ile niemiecka konstrukcja błędu i zasada abstrakcyjności znalazły się w kodeksie cywilnym BGB, o tyle culpa in contrahendo i instytucja odpadnięcia podstawy gospodarczej umowy są dopiero produktem późniejszego orzecznictwa. Wszystkie te instytucje odwołują się zresztą do odległych źródeł, co świadczy o konserwatywnym charakterze niemieckiego prawa prywatnego.

• Details
• Contents