Substytucyjność źródeł dochodu producenta rolnego
Income substitution sources for an agricultural producer

Summary/Abstract: The article deals with an important issue of the impact of the behaviour of an agricultural producer. The paper presents a producer that maximizes revenue with regard to two variables. These variables (sources of income) are economic and policy rent. The first shows the income effects of agricultural policy, the second the income effects caused by improving the factor of efficiency of labour. A mechanism of producer’s choice was shown – this indicated a positive approach. In terms of a normative approach it was analysed to examine if producers do not become increasingly dependent on the effects of agricultural policy, and if it influences, theor objective function of effort to improve production efficiency, as the fundamental sources of revenue growth. This method of analysis of the income effects of agricultural policy (policy rent) in substitution of efficiency improvement (economic rent) is a new approach. The assumption that the policy rent crowds out the economic rent was verified. If there was no crowding-out effect of economic rent by the policy rent, the share of subsidies in incomes would be fixed. The negative marginal rates and elasticity of substitution of economic and policy rent may indicate a crowding-out effect. To achieve the research goal a certain approach to the analysis was applied. The approach had an analytical character and was based on derived formulas and mathematical models that would enable the researchers to grasp the essence of these relations. An empirical illustration of hypotheses was made based on a research sample, of over 11,000 farms sourced from FADN. W artykule podjęto ważną kwestię wpływu polityki na zachowania się producentów rolnych. Przedstawiono wybór producenta maksymalizującego dochód dla dwu zmiennych. Tymi zmiennymi (źródłami dochodu) są renta polityczna oraz renta ekonomiczna. Ta pierwsza to efekty dochodowe polityki rolnej, ta druga to efekty dochodowe poprawy wydajności czynnika pracy. Dla określenia tego pokazano mechanizm wyboru producenta – wskazuje to na podejście pozytywne. W sensie zaś normatywnym analizowano, czy producenci nie stają się coraz bardziej uzależnieni od efektów polityki rolnej i czy nie odbywa się to kosztem dążenia do poprawy efektywności produkcji, jako fundamentalnych źródeł wzrostu dochodów (ich funkcji celu). W taki sposób nie podejmowano jeszcze kwestii efektów dochodowych polityki rolnej (renta polityczna) w substytucji do wysiłków na rzecz poprawy efektywności (renta ekonomiczna). Poddano weryfikacji tezę, że renta polityczna wypiera rentę ekonomiczną. Gdyby nie było efektu wypierania renty ekonomicznej przez rentę polityczną, to udział dopłat w dochodach byłby stały. O efekcie wypierania mogą świadczyć ujemne krańcowe stopy i elastyczność substytucji renty ekonomicznej i renty politycznej. Dla osiągnięcia celu badawczego przyjęto określony sposób analizy. Rozumowanie ma charakter analityczny, czyli jest oparte na wyprowadzanych formułach i wzorach matematycznych.

• Details
• Contents