Wójta Józefa Putka droga do interdyktu. Konflikt między władzami gminnymi a proboszczem w Choczni w świetle dokumentów kościelnych
ózef Putek. Path of interdict. The conflict between local authorities and parish priest in Chocznia in church documents

Summary/Abstract: Dr Józef Putek, radykał chłopski, wybitny działacz ludowy i poseł na Sejm, zaczynał swoją karierę polityczną w rodzinnej wsi Choczni, a w 1919 roku został wybrany na jej wójta. Jego bezkompromisowy antyklerykalizm szybko doprowadził do konfliktu z ks. Józefem Dunajeckim, długoletnim proboszczem parafii w Choczni. Spór między władzami gminnymi a choczeńskim probostwem szybko zaczął dzielić wieś na zwolenników dr. Putka, w znakomitej większości działaczy ruchu ludowego, i ks. Dunajeckiego. Wójt zarzucał proboszczowi niegospodarność, samowolę w dysponowaniu majątkiem kościelnym i brak dbałości o plebańskie budynki. Opierając się na własnej interpretacji ustaw o konkurencji kościelnej, dr Putek samodzielnie przystąpił do renowacji kościoła i wyprzedaży części jego majątku, co budziło sprzeciw parafian.Nowy etap konfliktu zaczął się w 1926 roku, gdy naczelnik gminy stanął na czele Komitetu parafialnego. Punktem krytycznym w sporze między władzami gminnymi i Komitetem a proboszczem Dunajeckim była sprawa fundacji dzwonów, zakupionych po części ze składek parafian w Choczni, a po części z funduszy zebranych przez chocznian z Detroit i Chicago. Dr Putek sprzeciwił się zawieszeniu dzwonów na wieży kościelnej, powołując się na zagrożony interes Komitetu parafialnego i samowolę księdza proboszcza. Wtargnięcie do kościoła przedstawicieli władz gminnych, z wójtem na czele i opieczętowanie dzwonu było bezpośrednim powodem rzucenia na dr. Putka kary interdyktu osobistego przez abp. Adama S. Sapiehę. Pośrednimi zaś powodami była antyklerykalna działalność wójta, tak polityczna, jak i publicystyczna, m.in. na łamach wydawanej w Choczni gazety „Sztandar Chłopski”.W 1929 roku dr Putek został odwołany z funkcji naczelnika gminy, a niedługo później uwięziony przez władze sanacyjne w Brześciu. W kwietniu 1939 roku Metropolita krakowski zniósł ciążącą na nim karę interdyktu. /Józef Putek (1892–1974), Juris Doctor, was distinguished people’s radical, peasant activist and member of parliment. He began his political career in his native village Chocznia, where, since 1919, he held the office of the Vogt. His uncompromising anticlericalism, fierce criticism of the Church and its position in the nation, brought about the conflict with the parson of Chocznia, Józef Dunajecki. Putek accused the parson of mismanagement and lawlessness in having at one’s disposal church wealth.A critical moment in the conflict between the Vogt and parson Dunajecki was the matter of the foundation of bells. The purchase was financed by parishioners and emigrants from Chocznia, who lived in Detroit and Chicago. Józef Putek objected to hanging bells on the church tower. Incursion to the church and stamping one of the bells was a direct cause of interdict. Another reason for the interdict by archbishop Adam Stefan Sapieha was the effect of anticlerical political and publicistic activity of the Vogt. Some examples include, publishing in Chocznia a radical newspaper „Sztandar Chłopski”.In 1929 Dr. Jur. Putek was canceled from the post of the Vogt and soon after that, in 1930, was imprisoned by the Sanation government in the fortress of Brześć.

• Details
• Contents