Amerykańskie wybory prezydenckie 2016 r. z perspektywy zmian systemu partyjnego i środowiska instytucjonalnego
American 2016 presidential election in light of changes in party system and institutional environment

Summary/Abstract: Cel naukowy: Celem artykułu jest przedstawienie wybranych aspektów zmian amerykańskiego systemu partyjnego i instytucjonalnego, jakie wpłynęły na wynik wyborów 2016 r., oraz przeanalizowanie, jakich konsekwencji tego wyniku należy oczekiwać dla dalszej ewolucji wspomnianych systemów.Problem i metody badawcze: Artykuł koncentruje się na przyczynach utraty kontroli establishmentu partyjnego nad procesem prawyborów, długoterminowych uwarunkowaniach zwycięstwa Donalda Trumpa w wyborach powszechnych oraz perspektywach reorientacji programowej Partii Republikańskiej w kierunku tzw. tradycji jacksonowskiej.Proces wywodu: Przebieg i wyniki prawyborów w obydwu partiach analizowane są w świetle ustaleń literatury dotyczących mechanizmu funkcjonowania amerykańskich instytucji politycznych (w szczególności legislatur i partii politycznych). Z kolei przyczyny przesunięć poparcia wyborczego między partiami rozpatrywane są w ujęciu jakościowym na podstawie przykładów i trendów historycznych. Wreszcie potencjalne konsekwencje zwycięstwa D. Trumpa analizowane są w odniesieniu do reguł instytucjonalnych (przede wszystkich prawnych) determinujących możliwości realizacji programu prezydenckiego.Wyniki analizy naukowej: Uprawdopodobniono tezę o istnieniu związku przyczynowego między reformami instytucjonalnymi bezpośrednio lub pośrednio osłabiającymi tradycyjne mechanizmy hierarchiczne w polityce amerykańskiej a utratą kontroli nad procesem nominacyjnym przez establishmenty partyjne, która umożliwiła zwycięstwo D. Trumpa i osłabiła H. Clinton. Wskazano na stabilne historyczne wzorce zachowań wyborczych, częściowo wyjaśniające zwycięstwo kandydata republikanów w wyborach powszechnych.Wnioski, innowacje, rekomendacje: Wynik wyborów prezydenckich w USA w 2016 r. był rezultatem splotu wielu czynników. Nie bez znaczenia były również niedostrzegane w bieżących komentarzach uwarunkowania instytucjonalne (jak osłabienie kierownictwa partyjnego) oraz stabilne wzorce zachowań amerykańskiego elektoratu (przewaga „outsiderów” – kandydatów spoza polityki federalnej czy inklinacja ku alternacji władzy).

• Details
• Contents