Istiniti snovi; dodir svetova u islamskoj filozofiji
Tru Dreams; Encounter of the Worlds in Islamic Philosophy

Summary/Abstract: Istiniti snovi koji eksplicitno ili simbolično otkrivaju događaje iz prošlosti i budućnosti, u ontološkom smislu govore više od samog sadržaja sna jer ukazuju na nadvremensku dimenziju ljudskog bića i predstavljaju čovekovu mogućnost da se poveže sa različitim svetovima, odnosno sa mnoštvenim oblicima i nivoima bića. U ovom radu, ne ulazeći u psihološku niti u fiziološku analizu snova, nastojimo da razjasnimo ontološki značaj i položaj istinitih snova u postojećim svetovima. U islamskoj filozofiji, temeljnu saznajnu podlogu za opis ontološkog stupnja istinitih snova postavio je osnivač iluminativne filozofije Šejh Išrak (1155­1191), a proširio ju je utemeljivač transcendentne filozofije Mula Sadra Širazi (1572-1640). Šejh Išrak je detaljno pojasnio egzistencijalni položaj nadmaterijalnih bića, koja s jedne strane jesu iznad sveta materije i u neposrednom aktivnom kontaktu s njim, a s druge strane jesu ispod dominantnog sveta intelekata. On je nazvao ova bića međusvetom (barzah) i, prvi put u islamskoj filozofiji, konstatovao je da je reč o zasebnom imaginacijskom svetu koji se razlikuje od materijalnog i inteligibilnog. Istiniti snovi predstavljaju jednu od mnogobrojnih naznaka da čovek poseduje nadvremensku dimenziju kojom razotkriva nadmaterijalne i vremenski neograničene svetove. Pored istinitih snova, najbitniji otisci nadmaterijalnih svetova u ljudskom životu jesu verovesničko otkrovenje, odnosno revelacija, i mističko-gnostička intuicija. Za razliku od poslednja dva primera, istiniti snovi su poznati i pristupačni svim ljudima, kako iz njihovog neposrednog iskustva, tako i iz priče njihovih najbližih. Iz tog razloga, u ovom radu obrazlažemo kako istiniti snovi predstavljaju spoj svetova u ljudskom životu.

• Details
• Contents