Nelsona Goodmana koncepcja 'tworzenia światów' - analiza krytyczna
Nelson Goodman’s Concept of ‘Worldmaking’ – a Critical Analysis
Author(s): Miłosz KudelaSubject(s): Metaphysics, Ontology
Published by: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Marii Curie-Sklodowskiej
Keywords: Nelson Goodman; ‘tworzenie światów’; antyrealizm epistemologiczny; irrealizm; schemat pojęciowy
Summary/Abstract: Koncepcja ‘tworzenia światów’ sformułowana została przez Nelsona Goodmana jako stanowisko opozycyjne zarówno w stosunku do realizmu jak i idealizmu metafizycznego, stając się manifestem radykalnego antyrealizmu epistemologicznego, określanego przez autora mianem „irrealizmu”. Na jego gruncie wyeksponowana została konstytuująca funkcja schematów pojęciowych, służących, według autora, nie tylko do interpretowania danych doświadczenia, lecz w istocie konstytuujących je. W artykule, po naszkicowaniu kontekstu historycznego i teoretycznego, w którym propozycja Goodmana ukazana zostaje jako kontynuacja pokantowskich rozważań prowadzonych w kontekście sporu realizmu z idealizmem metafizycznym, przedstawione zostają główne tezy koncepcji ‘tworzenia światów’, przede wszystkim zapośredniczenie poznania w języku oraz epistemiczna koncepcja prawdy. W oparciu o analizę poszczególnych aspektów tej doktryny ukazane zostają następnie niektóre aporie, w jakie uwikłana jest próba subiektywizacji i relatywizacji poznania, wymuszająca ostatecznie zgodę na istnienie transcendentalnego uposażenia podmiotu lub przyznanie realności przedmiotowi poznania.
Journal: Kultura i Wartości
- Issue Year: 2016
- Issue No: 17
- Page Range: 95-112
- Page Count: 18
- Language: Polish