Elastyczne rozwiązania w systemach emerytalnych państw członkowskich UE w kierunku wydłużania aktywności zawodowej
Flexible solutions in the EU Member States’ pension systems aiming at prolongation of professional activity

Summary/Abstract: Proces starzenia się ludności i jego ekonomiczno-finansowe skutki sprawiają, że poszukuje się rozwiązań, które pozwolą utrzymać aktywność zawodową pracowników. Dłuższe okresy pracy są korzystne dla stabilności systemów emerytalnych, a jednocześnie przyczyniają się do uzyskiwania wyższych świadczeń emerytalnych. Pomimo sukcesywnych reform systemów emerytalnych w wielu państwach UE efektywny wiek emerytalny pozostaje na niższym poziomie niż wiek powszechny, a okresy zatrudnienia nie wzrastają w oczekiwanym tempie. Podwyższanie wieku emerytalnego ma ekonomiczne uzasadnienie wtedy, gdy większość pracowników będzie w stanie pracować do jego ukończenia. Jak wynika z badań prowadzonych w niektórych państwach europejskich, rezygnacja z pracy w ogóle lub w pełnym wymiarze czasu jest spowodowana problemami zdrowotnymi lub wynika z niepełnosprawności. W systemach emerytalnych 15 państw członkowskich UE oraz w Norwegii stosowane są rozwiązania, które pozwalają na elastyczne przechodzenie na emeryturę, m.in. umożliwiając łączenie pracy w obniżonym wymiarze czasu z pobieraniem emerytury częściowej. Skuteczność i efektywność stosowanych obecnie rozwiązań jest niejednoznaczna, co wynika z ich dużego zróżnicowania konstrukcyjnego, a także ze specyfiki rynku pracy w poszczególnych krajach. Wydaje się jednak, że zainteresowanie rozwiązaniami takimi jak emerytura częściowa będzie wzrastać, albowiem mogą się one przyczynić do wydłużenia okresu aktywności zawodowej przynajmniej niektórych grup pracowników.The phenomenon of aging population and its economic and financial effects encourages researchers to seek for solutions to keep employees longer in their professional activity. Extended periods of work are beneficial for the sustainability of pension systems and contribute to higher old-age pensions. Despite successive reforms of pension systems in many EU countries, the effective retirement age remains at a lower level than the statutory retirement age and the period of employment does not increase at the expected rate. Raising the retirement age is economically rational provided that most of the employees are able to work to its completion. According to studies carried out in some European countries, part of the employed leave the labour market (permanently or partially) due to health problems or disability. Pension systems of 15 EU Member States and in Norway provide solutions that allow flexible retirement, including the ones that permit to combine a reduced-hour work with the collection of partial retirement. Currently used solutions seem neither successful nor effective, due to the large diversity in gradual retirement design, as well as the specific nature of labour market in these countries. It appears, however, that interest in the flexible retirement such as partial retirement will increase, because it can help extend the professional life of at least some groups of employees.

• Details
• Contents