Pandera & Stada And Jehoshua Bar Perahya
Pandera & Stada And Jehoshua Bar Perahya

Summary/Abstract: W artykule poddano krytyce literacko-historycznej teksty talmudyczne, w których występują imiona Pandera, Stada i Jehoszua bar Perachja. Imiona Pandera i Stada, przypisane ojcu Jezusa w późniejszej tradycji talmudycznej, są przekazane niepoprawnie w pewnych manuskryptach i opartych na nich drukowanych tekstach. Wyrazy te brzmiały pierwotnie panṭīrā – oboczna forma aramejskiego żeńskiego przymiotnika, paṭṭīrā „odesłana” – i sōṭerā, co jest zaramaizowanym słowem greckim „Zbawiciel”. Określenie ben-panṭīrā sugerowało zatem, że Jezus był synem niewiasty odesłanej przez męża. Opinię tę odrzuca już Ewangelia Mateusza 1,20 pod koniec I wieku n.e. Określenie ben sōṭerā, „syn/uczeń Zbawiciela”, musiało się natomiast odnosić do bliżej nieznanego Judeo-chrześcijanina, zamęczonego w Lyddzie, prawdopodobnie na początku II wieku n.e. Pisownia i sens obu określeń uległy zniekształceniu z biegiem lat, zwłaszcza w Talmudzie babilońskim. Natomiast Jehoszua bar Perachja był współprzewodniczącym sanhedrynu w drugiej połowie II wieku p.n.e. Mimo wysokiego stanowiska rzadkie są jego wypowiedzi lub opinie wspomniane w Misznie, zredagowanej w latach 200 n.e. Spotyka się go natomiast w zaklęciach aramejskich, zapisanych na tzw. miskach magicznych z VI-VII wieku n.e., znalezionych w Babilonii. Występuje on tam jako nadawca listów rozwodowych, przeznaczonych dla żeńskiego demona Lilit i jej współtowarzyszy. Miały one na celu oddalić od domu złe duchy i zabezpieczyć rodzinę przed chorobami i różnego rodzaju nieszczęściami. Jehoszua bar Perachja jest tam nawet nazwany „uzdrowicielem”, co zapewne wyjaśnia jego powiązanie z Jezusem z Nazaretu, podanym za jego ucznia w Talmudzie babilońskim, zredagowanym właśnie w tym samym okresie. Chodzi tu jednak o przeróbkę starszego opowiadania, zachowanego w Talmudzie palestyńskim i nie mającego nic wspólnego z Jezusem. Opowiadanie dotyczy bowiem Judy bar Tabbaja, uczonego żyjącego w I wieku p.n.e. Dla pełnego zrozumienia roli Jehoszuy bar Perachji w zaklęciach aramejskich i jego rzekomych powiązaniach z Jezusem, żyjącym 150 lat później, brak informacji z wielowiekowego okresu dzielącego Jehoszuę od tekstów z VI-VII wieku n.e., tj. okresu, gdy zapisano te zaklęcia i zredagowano Talmud babiloński.

• Details
• Contents