ZASADA IN DUBIO PRO REO W POLSKIM POSTĘPOWANIU KARNYM – WSTRZEMIĘŹLIWOŚĆ SPRAWIEDLIWOŚCI
THE DOCTRINE OF IN DUBIO PRO REO IN POLISH CRIMINAL TRIAL – THE CONTINENCE OF JUSTICE

Summary/Abstract: W artykule podjęto próbę wzbudzenia w Czytelniku zainteresowania nieco już zapomnianą zasadą in dubio pro reo, tj. rozstrzygania wątpliwości na korzyść oskarżonego. Odrzucając zawężenie tej zasady do samej tylko treści i mocy obowiązującej art. 5 § 2 k.p.k., tekst prezentuje jej ujęcie szersze, humanistyczne, na-wiązujące do rzymskich i średniowiecznych korzeni zasady, a także do jej podłoża etycznego i aksjolo-gicznego, jak również wskazuje na ciągłość w tym zakresie, w sferze zaś stricte prawa obowiązującego wskazuje na kontekst prawnomiędzynarodowy i konstytucyjny. Pozostając w powyższym kontekście, autor artykułu rozwija tezę, że omawiana zasada dotyczy samego sędziego wydającego wyrok w wątpli-wej sprawie w takim samym stopniu, w jakim dotyczy ona praw oskarżonego, stanowiąc odpowiedź na dylemat sędziego: skazać czy uniewinnić, gdy (ustalone) fakty sprawy nie wspierają w sposób jedno-znaczny żadnego z tych możliwych rozwiązań. Rozwijając powyższy wątek, autor przedstawia zasadę in dubio pro reo w świetle celów procesu karnego, odnosi się do jego realiów poznawczych i nawiązuje do koncepcji prawdy w tym postępowaniu. Dalej autor prezentuje pewne niejednolicie rozumiane w doktrynie aspekty zastosowania zasady in dubio pro reo, wyrażając dezaprobatę dla wykładni zawężającej i postulat powstrzymania się od tworzenia ograniczeń, które nie wynikają z obowiązującego prawa. Autor podziela pogląd Stanisława Śliwińskiego, że nieodparta wynikami postępowania dowodowego obrona oskarżonego prowadzi do uniewinnienia oraz pogląd Piotra Kruszyńskiego, który uważa, że zasada ta ma zastosowanie do wszelkich rozstrzygnięć o podłożu faktycznym, bez różnicowania. Podziela także tezę orzeczenia Sądu Najwyższego z 28 września 1995 roku (III KRN 88/95, OSNKW 1995, nr 11–12, poz. 77), że ułomności dowodów obciążających należy traktować inaczej niż ułomności dowodów odciążających, i tezę orzeczenia Sądu Najwyższego z 24 lutego 1999 roku (V KKN 362/97), że udowodnienie winy musi być pełne, pewne i wolne od wątpliwości, konkludując słowami reskryptu Trajana, iż „lepiej jest pozostawić nieukaranym czyn złoczyńcy, niźli skazać niewinnego”.

• Details
• Contents