Kırım-Rusya-Osmanlı ilişkileri için tarihî vesika niteliğinde bir eser: Sümbülzâde Vehbî’nin „Kaside-i Tayyare“ si
Kırım-Rusya-Osmanlı ilişkileri için tarihî vesika niteliğinde bir eser: Sümbülzâde Vehbî’nin „Kaside-i Tayyare“ si

Summary/Abstract: Rusya, 18. yüzyıldan itibaren çeşitli kereler sıcak denizlere inmek adına Karadenizin kuzeyinde yer alan kadim Türk yurdu Kırım’ı işgal girişimlerinde bulunmuştur. 1768-1774 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı-Rus savaşı ve ardından imzalanan Küçük Kaynarca antlaş- ması ile Kırım, İstanbul’dan bağımsız bir hanlık statüsü kazandırılmak suretiyle işgale hazır duruma getirtilmiştir. Bağımsız Kırım hanlığına Rusların desteği ile atanan Rus sarayında yetişmiş Rus hayranı Şahin Giray’ın, Rusya’nın bölgeyi işgal etmesi için gerekli ortamın oluşmasına önemli katkısı olmuştur. Kırım’ın işgalinin tamamlanmasının ardından kendisine ihtiyaç kalmayan Şahin Giray’ın Rusya tarafından ödenen maaşı kesilmiş ve tabir yerindeyse Rusya’dan kovulmuştur. Osmanlı Devleti’ne sığınan Şahin Giray, yapmış olduğu ihanetin bedeli olarak sürgün edildiği Rodos adasında, Rodos kadısı olan dönemin meşhur şairi Sümbülzade Vehbî tarafından idamına hükmedilmiştir. Sümbülzade Vehbî tarafından kaleme alınan Tayyare Kasidesi bu süreçte Şahin Giray’ın ibretlik hayat hikayesini nazma dö- külmüş halidir. Yazımızda Osmanlı-Kırım-Rusya ilişkileri bağlamında Şahin Giray’ın hayat hikayesi erafında tarihî vakıanın estetik bir kaygı ve edebî bir üslupla nasıl ele alındığı üzerinde duracağız.

• Details
• Contents