TOTALITARYZM W ŚWIETLE TEORII KRYTYCZNEJ SZKOŁY BUDAPESZTEŃSKIEJ Cover Image

TOTALITARYZM W ŚWIETLE TEORII KRYTYCZNEJ SZKOŁY BUDAPESZTEŃSKIEJ
TOTALITARYZM W ŚWIETLE TEORII KRYTYCZNEJ SZKOŁY BUDAPESZTEŃSKIEJ

Author(s): Waldemar Bulira
Subject(s): Political Philosophy, Social Philosophy, Political Theory
Published by: Instytut Neofilologii, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
Keywords: marksizm rewizjonizm; totalitaryzm; szkoła budapeszteńska; nowoczesność

Summary/Abstract: Wydaje się, że przymusowa emigracja członków szkoły budapeszteńskiej z Węgier pod koniec lat 70. XX wieku była momentem zwrotnym w historii tej nieformalnej instytucji nauki. Już podczas kilku pierwszych lat pobytu w Australii narastały rozbieżności teoretyczne pomiędzy Ágnes Heller, Ferencem Fehérem, György Márkusem oraz Mihály Vajdą. Zarazem jednak, paradoksalnie, to właśnie wtedy powstała ostateczna wersja krytycznej wersji totalitaryzmu, która została ogłoszona w książce zatytułowanej Dictatorship over Needs (1983). W niniejszym artykule autor argumentuje, że wspomniana praca jest jedną z najważniejszych w dorobku przedstawicieli szkoły. Po pierwsze dlatego, że to właśnie w niej budapeszteńczycy dokonali rewizji głównych założeń „tradycyjnej” wersji teorii krytycznej, poszerzając znacząco spectrum jej zainteresowań. Po drugie z uwagi na to, że przedstawiona w niej koncepcja dyktatury nad potrzebami była ostatnim wspólnym projektem realizowanym pod szyldem szkoły budapeszteńskiej. I pomimo zdecydowanie pozytywnego rezultatu tych wysiłków – to powód trzeci wspomnianego zainteresowania omawianym dziełem – to właśnie w nim, a także w trakcie toczącej się wokół niego dyskusji, dały o sobie znać sygnalizowane różnice teoretyczne i polityczne pomiędzy członkami szkoły. Ostatni, czwarty, powód wiązać należy z tym, że w omawianej pracy po raz pierwszy ujawniły się te zainteresowania węgierskich myślicieli, które na przestrzeni kolejnej dekady przybrały formy oryginalnych teorii nowoczesności.

  • Issue Year: 1/2016
  • Issue No: 1
  • Page Range: 237-258
  • Page Count: 22
  • Language: Polish
Toggle Accessibility Mode