Funkcje subkonta ZUS a uwarunkowania prawne
Functions of subaccount in Social Insurance Institution – legal perspective

Summary/Abstract: Reforma kapitałowego filaru społecznego ubezpieczenia emerytalnego z 2011 r. wprowadziła dotychczas nieznaną w prawie ubezpieczeń społecznych instytucję subkonta, na którym Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) jest zobowiązany ewidencjonować informację o zwaloryzowanej wysokości części składek na ubezpieczenie emerytalne opłaconych za ubezpieczonego. Głównym celem prowadzenia subkonta ZUS jest wykorzystanie informacji o zewidencjonowanych tam środkach do obliczenia okresowej emerytury kapitałowej, jak również emerytury realizowanej z funduszu emerytalnego w ramach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), wypłaty środków zewidencjonowanych na subkoncie ubezpieczonego w przypadku jego śmierci przed osiągnięciem wieku emerytalnego oraz obliczenia wysokości wypłaty gwarantowanej w przypadku śmierci ubezpieczonego przed upływem trzech lat od momentu rozpoczęcia pobierania świadczenia emerytalnego.Cel prowadzenia subkonta ZUS oraz uwarunkowania prawne jego funkcjonowania są elementami, które bezpośrednio narzucają podstawowe funkcje subkonta ZUS. Należy tu wskazać takie funkcje, jak: ewidencyjno-kontrolna, emulacji inwestycji obligacyjnych Otwartych Funduszy Emerytalnych oraz ochronna. Powyższy zbiór nie wyczerpuje jednak katalogu funkcji, jakie faktycznie pełni subkonto ZUS. Można tu jeszcze wskazać funkcje dodatkowe, takie jak: łagodzenia negatywnych odczuć społecznych związanych z utratą przez ubezpieczonych poczucia prawa własności do środków zgromadzonych na rachunkach OFE oraz ograniczania tempa przyrostu państwowego długu publicznego. Niniejsze opracowanie zawiera szczegółowy opis oraz analizę wyżej wymienionych funkcji subkonta ZUS wraz z wnioskami de lege ferenda. The article defines and discusses functions of a legal institution of subaccount, which was introduced by the pension reform of 2011. Application of the legal dogmatic method and economic analysis of law leads to the conclusion that the legal institution of subaccount performs several functions, both legal and factual. The primary function of the subaccount is accounting and controlling. This legal institution holds a record of pension insurance of an insured individual. The second most important function of the subaccount is imitating investment. The record held at subaccount is supposed to replace bond investments of Open Pension Funds, at least from the individual person’s perspective. The following function of the subaccount is the protection of pension rights in the late stages of insured person’s career. This legal institution is supposed to protect older workers from the significant decline in the value of accounting units of Open Pension Funds. The remaining functions are more factual than legal. The fourth function of the subaccount is to calm down social tensions caused by the latest reforms of pension market in Poland. Pension rights that are recorded at the subaccount at Social Insurance Institution are subject to inheritance just like real pension capital accumulated at Open Pension Funds. The last function of the subaccount is fiscal. Unfortunately, the subaccount is frequently used to transfer pension capital from Open Pension Funds to Social Insurance Institutions. Thus, the subaccount became important economic policy tool, which is used in current fiscal policy in Poland. This poses a major threat to the development of pension market in Poland. Therefore, the analysis is concluded with the statement that the legal institution of subaccount of Social Insurance Institution should be removed from the law of social insurances.

• Details
• Contents