Żyd, Żydzi, Żydy, Żydki – stereotypes and judgments ingrained in the Polish language
Żyd, Żydzi, Żydy, Żydki – stereotypes and judgments ingrained in the Polish language

Summary/Abstract: Otaczający człowieka świat jest wielobarwny i wielowymiarowy – od zarania dziejów to, co było wokół nas, skłaniało do obserwacji i wywoływało refleksję, znajdując tym samym odzwierciedlenie w języku. Na nasze postrzeganie rzeczywistości wpływ miał nie tylko świat nieożywiony, ale przede wszystkim kształtowały go kontakty z innymi ludźmi, często odmiennego pochodzenia. Polacy – mimo samookreślania się jako naród tolerancyjny – potrafili (i nadal potrafią) bardzo dosadnie określać nacje, z którymi przez wieki przyszło im współżyć. I tak wkoło nas pełno było/jest Ruskich, Szwabów i Żydów. O ile złe sądy – mające odzwierciedlenie w słownictwie czy frazeologii – o naszych wschodnich czy zachodnich sąsiadach wynikać mogły z różnych, niekorzystnych często dla Polski wydarzeń historycznych (wielowiekowych walk o ziemie, zaborów, okupacji), o tyle niechęć do nacji żydowskiej miała bardziej złożone podłoże. Zauważyć można, iż słowa „Żyd”, „Żydzi” tylko dla garstki Polaków są neutralne. Niezwykle rzadki to przypadek, gdy człowiek jakiejś narodowości określany jest wyłącznie wyzwiskami – bo przecież z taką sytuacją mamy do czynienia w wypadku naszych starszych braci w wierze. W swoim referacie autorka ukazuje sądy utrwalone i presuponowane we współczesnej polszczyźnie, wiążące się z nazwami: Żyd, Żydzi, Żydy czy Żydki. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy nadal – mimo zmieniających się czasów i politycznej poprawności – Polacy mówią (a zatem i myślą) o Żydach wyłącznie pogardliwie, czy może ta sytuacja choć trochę się zmieniła.

• Details
• Contents