Łupaszkowcy
Łupaszkowcy

Summary/Abstract: W sierpniu 1943 rotmistrz Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka ” otrzymał rozkaz objęcia dowództwa nad pierwszym oddziałem partyzanckim Armii Krajowej na Wileńszczyźnie, zorganizowanym przez por. Antoniego Burzyńskiego „Kmicica”. W drodze do bazy partyzanckiej nad jeziorem Narocz dowiedział się o likwidacji oddziału „Kmicica” przez partyzantów sowieckich. Z ocalałych z pogromu kmicicowców sformował nowy oddział partyzancki — Brygadę Śmierci, noszącą od stycznia 1944 nazwę 5 Brygady Partyzanckiej AK. Wałczyła ona z partyzantką sowiecką oraz z Niemcami i z policją litewską. W marcu 1944, wobec znacznego rozrostu oddziału, wydzielono z niego nową — 4 Brygadę Partyzancką „Narocz" pod dowództwem dotychczasowego adiutanta „Łupaszki", ppor. Longina Wojciechowskiego „Ronina Do końca maja 1944 oba oddziały operowały razem, głównie na terenie powiatu święciańskiego w składzie zgrupowania partyzanckiego Inspektoratu Wir mjr. Mieczysława Potockiego ,, Węgielnego W czerwcu 1944 5 Brygada została przesunięta na pogranicze polsko-litewskie nad jezioro Dubińskie. Po mordzie dokonanym przez litewskich policjantów na polskich mieszkańcach majątku Glinciszki, „Łupaszka" dokonał odwetowego mordu na litewskiej ludności cywilnej w Dubinkach i okolicy. 5 Brygada nie wzięła udziału w ataku na Wilno, uchodząc przed frontem na zachód. Pod naciskiem wojsk sowieckich ,, Łupaszka ” rozpuścił oddział i przedostał się na Białostocczyznę, gdzie z czasem reaktywował działalność partyzancką przeciwko nowej władzy. Fotografie 4 i 5 Brygady AK wykonane zostały na Wileńszczyźnie wiosną 1944.

• Details
• Contents