Stan badań nad wojskowością Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku
The state of research on the military affairs in the Commonwealth of Poland in 18th century

Summary/Abstract: The article presents the current state of research on the history of theCommonwealth’s military in XVIII century. First and foremost, Polish historians wereanalysed, without the application of chronological limits, i.e. since XIX century untiltoday. Moreover, work of researchers from other countries was also taken into account,however, to a limited extent. Among the abovementioned researchers were those whosomehow see themselves as successors of the traditions of the Commonwealth and itsneighbouring countries of XVIII century. The state of research on the Commonwealth’smilitary was presented in the following chapters: history of wars with participation of thePolish – Lithuanian state; legal basis of operation, strength, organization and financingof military forces, human resources with particular focus on commanding staff and officers, equipment, training and discipline in the army, military law, technical and logisticservices. The analysis of a few hundred papers on the history of the military shows thatthere are substantial grounds for undertaking new research tasks, ultimately leading to thelaunch of a series of printed source materials, and primarily to writing a new monographon the Commonwealth’s military history, where the XVIII should be discussed in a farmore exhaustive manner than has been the case so far. It must not only be a supplementarydescription of victories and defeats of the Crown and Lithuanian armies of the times ofStefan Batory, the Vasas and the first two compatriot – kings, but most of all, it shouldimpose a new view on the history of the Commonwealth’s military as a formation existing and performing a broad scope of activities in the time of peace. Therefore, specialattention must be paid to the issues of financing and organization of the army over longerperiods of time, as well as to the everyday, common life of the army and soldiers. Thisshall require conducting a wideranging and comprehensive source search in libraries andarchives both in Poland and abroad. W artykule przedstawiono stań badań nad dziejami wojskowości Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku. Analizie poddano przede wszystkim historyków polskich, bez wprowadzenia ograniczeń chronologicznych, a tym samym od XIX wieku do dnia dzisiejszego. Uwzględniono też, choć na ograniczoną skalę, prace badaczy z innych krajów, przede wszystkim tych, które uznają się w jakimś stopniu zaspadkobierców tradycji Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz państw z nią sąsiadującychw XVIII wieku. Stan wiedzy o wojskowości Rzeczypospolitej omówiono w działach:historia wojen z udziałem państwa polsko-litewskiego, podstawy prawne funkcjonowania,liczebność, organizacja i finansowanie sił zbrojnych, zasoby ludzkie ze szczególnymuwzględnieniem kadry dowódczej i oficerskiej, wyposażenie, wyszkolenie i dyscyplinaw armii, prawo wojskowe, zabezpieczenie techniczne i logistyczne. Przeanalizowanie kilkusetprac z zakresu dziejów militarnych pozwoliło stwierdzić, ze istnieją solidne podstawy dla podjęcia nowych zadań badawczych, które docelowo pozwolą na zainicjowanie seriiwydawnictw źródłowych, a przede wszystkim napisanie nowej monografii historii militarnejRzeczypospolitej Obojga Narodów. W dziele tym wiek XVIII powinien zostać omówionyw sposób bardziej wnikliwy niż dotychczas, tak, aby nie stanowił on jedynie dopełnieniaopisów przewag i klęsk armii koronnej i litewskiej doby Stefana Batorego, Wazówi dwóch pierwszych królów rodaków, ale przede wszystkim wymusił nowe spojrzenie nadzieje wojska Rzeczypospolitej jako istniejącego i wykonującego szerokie spektrum zadańw latach pokoju. Dlatego szczególną uwagę należy zwrócić na kwestie finansowania i organizacjiarmii w dłuższych przedziałach czasowych, jak też zwykłego, codziennego życiawojska i żołnierzy. Będzie to wymagało podjęcia szeroko zakrojonej kwerendy źródłowejw bibliotekach i archiwach na terenie Polski i poza jej granicami.

• Details
• Contents