Potoczne konotacje słowa a znaczenia symboliczne w senniku ludowym
Colloquial connotations of a word versus its symbolic meanings according to folk dream books

Summary/Abstract: Autorka, analizując przykłady znaczeń symbolicznych dochodzi do wniosku, iż między sposobami wykładania snów w senniku jako gatunku tradycyjnego folkloru ustnego a cechami tworzącymi treść znaczeniową słowa istnieje związek, którego bliższe rozpoznanie i określenie stawia sobie w tym artykule za cel.Na użytek artykułu autorka odwołuje się do sformułowanej przez J. Apresjana definicji konotacji oraz do rozróżnienia L. Jordańskiej i I. Mielczuka konotacji leksykalnej i encyklopedycznej. Następnie zestawia elementy symbolicznych znaczeń sennikowych z konotacjami leksykalnymi języka potocznego oraz z konotacjami opartymi na potocznej wiedzy o świecie (encyklopedycznymi), które traktuje jako „konotacje kulturowe”.Wykładnie obrazów sennych oparte na konotacjach leksykalnych mają związek nie z obiektami i zjawiskami świata fizycznego, lecz z określonymi jednostkami leksyki potocznej. Nawiązują one do form językowych głównie przez odwołanie się do znaczeń metaforycznych i jednostek frazeologicznych, zwłaszcza sfrazeologizowanych porównań. Ukazuje to na kilku przykładach objaśnień snów: o świniach, psach, koniach i rybach, biciu, burzy, krwi, słomie i weselu.Zdecydowana większość sennikowych wykładni posiada motywację w konotacjach encyklopedycznych. Są one odbiciem wiedzy potocznej i naiwnego obrazu świata, którym włada każdy mówiący. Wyróżnia tutaj pięć podgrup: (1) wykładnie nawiązujące do najbardziej charakterystycznych, postrzeganych zmysłowo cech przedmiotów (barwy, kształtu, wielkości, wilgotności i ciepła oraz skutku ich działania); (2) odwołujące się do utartych kulturowo konotacji barw: bieli, zieleni, czerwieni, czerni; (3) oparte na wierzeniach związanych ze zwierzętami (koń, krowa, bocian); (4) odwołujące się do starych wyobrażeń mitologicznych (świnia – dzik, ogień jako słońce); (5) posiadające motywację w symbolice religijnej (krzyż, Pan Jezus, wąż).Podsumowując, autorka zaznacza ścisły związek znaczeń symbolicznych z konotacjami leksykalnymi i kulturowymi i z wartościowaniem w kategoriach dobry – zły.

• Details
• Contents