Parametr aksjologiczny w przedpojęciowych schematach wyobrażeniowych
The axiological parameter in preconceptual image schemas

Summary/Abstract: Autor wykorzystuje pojęcie wyidealizowanego modelu kognitywnego (WMK), który mieści w sobie pojęcia konotacji i znaczenia „emotywnego” oraz całość ludzkiego doświadczenia. Celem jego badania jest dotarcie do podstaw doświadczeniowych wartości, które mają korzenie w zmodyfikowanej wersji przedpojęciowych schematów wyobrażeniowych, wcześniej opisanych przez Johnsona i Lakoffa. Wyróżniają oni dwa rodzaje struktur opisujących doświadczenia przedpojęciowe: struktury poziomu podstawowego i kinestetycznych schematów wyobrażeniowych. Znaczenie jest ucieleśnione, wyabstrahowane z kontekstu ludzkich doświadczeń.Struktura poziomu podstawowego jest związana z kategoriami poziomu podstawowego, które definiuje się za pomocą pojęć takich, jak percepcyjne gestalty, zdolność poruszania się i zdolność tworzenia „pełnych obrazów mentalnych”. Ze struktury kinestetycznych schematów wyobrażeniowych pojęcia metaforyczne wyrastają poprzez projekcje metaforyczne z dziedzin materialnych do dziedzin abstrakcyjnych. Wśród tych schematów można wyróżnić: POJEMNIKI, ŚCIEŻKI, POŁĄCZENIA, SIŁY i RÓWNOWAGĘ oraz takie orientacje i relacje, jak: GÓRA – DÓŁ, PRZÓD – TYŁ, CZĘŚĆ – CAŁOŚĆ, CENTRUM – PERYFERIE i inne.Autor dowodzi tezy, że każdy schemat wyobrażeniowy zaproponowany przez Lakoffa i Johnsona musi mieć dodatkowy parametr PLUS – MINUS. Ów parametr ulega aktywizacji w konwencjonalnych i niekonwencjonalnych wyrażeniach językowych, mających swoją podstawę w odpowiednim schemacie. Parametr ów ujawnia się w odpowiednich projekcjach metaforycznych.

• Details
• Contents