Statuy i status quo. Czas pomników w Stanach Zjednoczonych
Statues and Status Quo. Time of Monuments in the United States

Summary/Abstract: W 2015 roku do kościoła w Charleston wszedł uzbrojony młody biały mężczyzna i zabił dziewięcioro Afroamerykanów. Kierował się pobudkami rasistowskimi, wzorował na żołnierzach Konfederacji i wcześniej chętnie fotografował się z konfederacką flagą. Zdarzenie to po raz kolejny uruchomiło w Stanach dyskusję nie tylko o ideowym, ale również materialnym dziedzictwie stanów Konfederacji, między innymi wszechobecnych w miastach Południa pomnikach: upamiętnieniach konfederackich przywódców, ale również anonimowych żołnierzy. Pomniki te stały się przedmiotami burzliwych sporów. Część z nich usunięto odgórnie (Nowy Jork, Nowy Orlean), część została obalona w oddolnych akcjach aktywistów (między innymi Durham i Chapel Hill, o których mowa w artykule); spora grupa została jednak obroniona przez republikańskie władze stanowe. Artykuł – pisany z perspektywy studiów nad kulturą wizualną – ma na celu rozpoznania swoistości medium pomnika w kontekście tych sporów. Stawia tezę, że najważniejszą właściwością medium uznawanego dziś za przestarzałe (statyczne, niezmienne, ciężkie, fizyczne, publiczne itd.) jest zdolność przedstawiania się jako naturalne, odwieczne, „historyczne”. Pomniki te nie tylko służą przekłamywaniu historii wojny domowej w stanach Południa (w szczególności wymazując z niej niewolnictwo). W czasie swojego powstania – przede wszystkim kilkadziesiąt lat po wojnie – były narzędziami agresywnej polityki segregacji i podkreślać miały dominację białych oraz trwałość przedwojennych podziałów rasowych.W rozpoznaniu swoistości medium pomnika pomóc ma analiza współczesnej artystycznej interwencji pomnikowej – odsłoniętego w grudniu 2019 roku dzieła Kehinde Wileya Rumors of War. Dzieło to, z perspektywy krytyki artystycznej wpadające w pełne pułapki polityki reprezentacji, z perspektywy studiów nad kulturą wizualną okazuje się ważnym przewodnikiem, wchodzącym w skomplikowany dialog z pomnikami pięciu konfederackich przywódców do dziś obecnych na Monument Avenue w Richmond, stolicy secesjonistów.

• Details
• Contents