Odwołania do filozofów w polskim orzecznictwie
References to Philosophers in the Polish Case Law

Summary/Abstract: W artykule omówiono praktykę odwoływania się do filozofów w uzasadnieniach orzeczeń polskich sądów. Kwantytatywne i kwalitatywne studium orzecznictwa sądów powszechnych, sądów administracyjnych, Sądu Najwyższego oraz Trybunału Konstytucyjnego pozwoliło na sformułowanie kilku głównych wniosków. Po pierwsze, jakkolwiek odniesienia do filozofów w orzeczeniach są w ujęciu proporcjonalnym czymś rzadkim, to zarazem mierzone w liczbach bezwzględnych nie stanowią przypadków sporadycznych. Po drugie w ostatnich dwóch dekadach nastąpiła wyraźna intensyfikacja przywoływania filozofów w judykatach. Po trzecie odwołania do filozofów realizują szereg różnych funkcji wpisujących się w klaryfikacyjne i perswazyjne cele uzasadnienia orzeczenia. Po czwarte stosunek judykatury i stron postępowania do obecności racji filozoficznych w procesie orzeczniczym jest niejednolity. Tytułowe zagadnienie nie stanowi kolejnej odsłony doktrynalnego dyskursu o „sędziach filozofach” na podobieństwo Dworkinowskiego „sędziego Herkulesa”. Przywoływanie filozofów przez sądy w pierwszej kolejności przynależy do problematyki stylu uzasadnienia orzeczeń oraz roli źródeł pozaprawnych w racjonalizacji – a nie tyle w podejmowaniu – sądowych rozstrzygnięć. W przekonaniu autora przeprowadzone studium orzecznictwa ukazuje utylitarny potencjał filozofii dla sądowej argumentacji.

• Details
• Contents