Uchodzenie romskiego ciała
Passing of a Roma Body

Summary/Abstract: Uprzedzenia o podłożu antyromskim to jedna z najbardziej trwałych i zajadłych form nienawiści na tle rasowym istniejących w Europie. „Czarność” Romów w fazie tworzenia wizerunków kryminalizujących i demonicznych była odrażająca, opisywana np. jako żółto-brudna a ich włosy były od zawsze „kudłate” lub wijące się „jak żmije”. Źródeł owej „czarności” upatrywano w nieucywilizowanym trybie życia, brudzie, dymie z ognisk lub świadomej kreacji – łotrzykowskim przebraniu, kamuflażu. Podobnie też traktowano język romani: jako gwarę przestępczą używaną by zmylić otoczenie. Inność Romów opisywana była w sposób dyskryminujący: zawsze jako prymitywna i antycywilizacyjna zbliżona do równoległych opisów „dzikich” spoza Europy lub egzotyzujących opisów ludzi Orientu. Romofobia czy też antycyganizm wciąż wykorzystują kolor, wizualność i widzialność ciała jako podstawę rasowego wykluczenia. Artykuł podejmie zagadnienie strategii „uchodzenia” (passing), która pozwalała Romom przetrwać w rasistowskim otoczeniu, czy też była niekiedy nawet jedynym warunkiem przetrwania, i inne subwersywne strategie performowania koloru skóry pojawiające się w pracach współcześnie tworzących artystów wizualnych o romskich korzeniach: Delaine Le Bas, Tamary Moyzes, Emilii Rigovej i Kálmána Várady oraz twórców i wykonawców spektaklu Roma Armee i slamera Kristófa Horvátha.

• Details
• Contents