Spór ewolucjonizmu z kreacjonizmem. Podstawowe pojęcia i poglądy
The Controversy Between Evolution and Creationism. Basic Concepts and Views

Author(s): Kazimierz Jodkowski
Subject(s): Philosophy, Philosophy of Science
Published by: Instytut Filozofii, Uniwersytet Zielonogórski
Keywords: theory of evolution; creationism; scientific creationism; science; pseudoscience; naturalism; supernaturalism; artificialism; epistemic framework
Summary/Abstract: Zasadniczo istnieją tylko dwa wyjaśnienia pochodzenia Wszechświata, życia i człowieka. naturalizm i nadnaturalizm. Wszystkie szczegółowe koncepcje są tylko odmianami tych dwu. Naturalizm to przekonanie, że materialna rzeczywistość jest wewnętrznie zwarta, że przyczyny zdarzeń i zjawisk przyrodniczych mieszczą się w samej przyrodzie. Naturalizm jest więc materializmem, a jeśli odróżnia się oba te pojęcia, to głównie dlatego, że naturalizm można pojmować metafizycznie (odpowiada wówczas na pytanie .co istnieje, co jest zasadę bytu?.) oraz metodologicznie (odpowiada wtedy na pytanie .jak uprawiać naukę?). Najbardziej znaną odmianą naturalizmu jest ewolucjonizm.Przeciwne stanowisko, nadnaturalizm, uważa, że dla pewnych zdarzeń i zjawisk nie da się znaleźć przyczyny przyrodniczego typu. Najbardziej znaną postacią nadnaturalizmu jest kreacjonizm . pogląd, że Wszechświat jako całość i pewne (nieliczne) układy i struktury wewnątrz niego są wynikiem projektu, zamysłu, zamiaru, celowego działania nadprzyrodzonego Stwórcy, który ingeruje bezpośrednio w bieg zdarzeń Wszechświata. Według kreacjonistów ingerencje te były ograniczone liczbowo, a wg niektórych także i czasowo. Ale wszyscy oni zgadzali się, że miały miejsce co najmniej trzy takie stwórcze ingerencje: przy pierwotnym stworzeniu Wszechświata, przy stworzeniu życia i przy stworzeniu człowieka.Kontrowersja ewolucjonizm-kreacjonizm może być ciekawa nie tylko dla biologa, ale także, a może nawet przede wszystkim, dla filozofa nauki. Dotyczy ona bowiem w dużym stopniu rozumienia naukowości, roli faktów empirycznych oraz czynników pozaempirycznych w ocenianiu propozycji teoretycznych. Żeby jednak takie zaawansowane sprawy analizować, trzeba dobrze znać rzeczywiste zajmowane stanowiska i głoszone poglądy. Z tym jest nienajlepiej, nawet w publikacjach specjalnie poświęconych wspomnianej problematyce.

• Details
• Contents