Parlamentarizam u Bosni i Hercegovini
Parliamentarism in Bosnia and Herzegovina
Contributor(s): Saša Gavrić (Editor), Damir Banović (Editor)
Subject(s): Politics / Political Sciences, Politics, Government/Political systems, EU-Accession / EU-DEvelopment
Published by: Sarajevo Open Centre
Keywords: parliamentarism; parliament; BiH; FBiH; Brčko district; political parties; veto; crisis; EU integration;
Summary/Abstract: Parlament je jezgro reprezentativne demokratije. U optimalnom slučaju on zastupa volju naroda. Uloga stranaka je da povezuju individualne interese birača i zastupaju ih u interesu zajedničkog dobra. Međutim, ne samo u Bosni i Hercegovini, diljem svijeta gubi se povjerenje u demokratiju. Kod mnogih građana javlja se utisak da parlament donosi odluke, usvaja zakone i potiče trendove koji ne odgovaraju zajedničkom dobru. Kada zastupnici ne postupaju u skladu s voljom građana, kredibilitet politike pada, izlaznost birača se smanjuje, a legitimnost parlamenta postaje upitna. Uslijed krize reprezentativne demokratije, u brojnim zemljama – pa tako naprimjer i u Njemačkoj – sve su glasniji pozivi za neposrednim demokratskim procesima. Populistički zahtijevajući da se moć da u ruke građana, kroz plebiscite, odluke naroda i referendum, očekuje se da se odluke donose što je moguće dalje od parlamenta.
Series: SOC - BH Politika
- Print-ISBN-13: 978-9958-536-01-4
- Page Count: 387
- Publication Year: 2012
- Language: Bosnian
PREDGOVOR
PREDGOVOR
(FOREWORD)
- Author(s):Judith Illerhues
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, Governance, Government/Political systems
- Page Range:7-8
- No. of Pages:2
- Keywords:parlamentarism; BiH; foreword;
- Summary/Abstract:Parlament je jezgro reprezentativne demokratije. U optimalnom slučaju on zastupa volju naroda. Uloga stranaka je da povezuju individualne interese birača i zastupaju ih u interesu zajedničkog dobra. Međutim, ne samo u Bosni i Hercegovini, diljem svijeta gubi se povjerenje u demokratiju. Kod mnogih građana javlja se utisak da parlament donosi odluke, usvaja zakone i potiče trendove koji ne odgovaraju zajedničkom dobru.
PREDGOVOR
PREDGOVOR
(FOREWORD)
- Author(s):Izmir Hadžiavdić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, Governance, Government/Political systems
- Page Range:9-10
- No. of Pages:2
- Keywords:parlamentarism; BiH; foreword;
- Summary/Abstract:Predstavljanje zbornika radova „Parlamentarizam u Bosni i Hercegovini“ prihvatio sam s velikim zadovoljstvom uvjeren da, zbog dugogodišnjeg iskustva u izvršnoj i zakonodavnoj vlasti postdejtonske Bosne i Hercegovine, mogu kompetentno prosuđivati o ovoj važnoj temi koju je grupa mladih bosanskohercegovačkih stručnjaka odlučila obraditi, siguran sam, na korist cijele naše stručne i općenito društvene javnosti kojoj je zbornik i namijenjen. Kao i u svim savremenim demokratskim državama, tako i u izgradnji bosanskohercegovačkog društva i države, uloga parlamenata, na različitim nivoima vlasti, bit će nezamjenjiva i, usuđujem se reći, najznačajnija poluga.
UVOD
UVOD
(INTRODUCTION)
- Author(s):Saša Gavrić, Damir Banović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, Governance, Government/Political systems, Evaluation research
- Page Range:11-13
- No. of Pages:3
- Keywords:parliamentarism; BiH; introduction;
- Summary/Abstract:Istraživajući i pisajući o političkom sistemu Bosne i Hercegovine brzo smo se suočili sa pitanjem: kako je moguće da u državi koja ima jednu od najšarenijih parlamentarnih struktura u Evropi ne postoji jedna, opšteuvodna knjiga o parlamentarizmu Bosne i Hercegovine? Vodeći se iskustvom rada na istraživačko-publikacijskim projektima, kao što su Uvod u politički sistem Bosne i Hercegovine. Izabrani aspekti (2009.) i Država, politika i društvo u BiH – analiza postdejtonskog političkog sistema (2011.), koji su imali cilj da prikažu opštu sliku postdejtonskog političkog sistema, analiza o parlamentarizmu ima za cilj da uđe u dublju problematiku funkcionisanja parlamentarnog sistema u Bosni i Hercegovini: od državnog, preko entitetskog do kantonalnog i opštinskog sa svim problemima i specifičnostima.
ULOGA PARLAMENTA U MODERNIM DEMOKRACIJAMA
ULOGA PARLAMENTA U MODERNIM DEMOKRACIJAMA
(ROLE OF PARLIAMENT IN MODERN DEMOCRACIES)
- Author(s):Nermina Saračević
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, Government/Political systems, Politics and society
- Page Range:15-40
- No. of Pages:26
- Keywords:social contract; representative body; public interest; representative democracy; multicultural state communities;
- Summary/Abstract:Legitimitet političkog predstavljanja i predstavničke demokracije se sublimira kroz koncept „društvenog ugovora“, što podrazumijeva delegiranje suverenog prava građana na upravljanje u zajednici, te se kroz društveni ugovor prenosi na izabrane predstavnike vlasti koji zauzvrat trebaju da zastupaju opšte interese građana i štite njihova lična prava i slobode. Autorica u članku preispituje ulogu parlamenta kao centralne političke institucije u razvoju modernih demokratskih društava, s posebnim osvrtom na švicarski model direktne demokracije. Iako u većini političkih sistema sve više slabi uloga parlamenta kao primarnog inicijatora zakona, njegova kontrolna uloga u odnosu na izvršnu i sudsku vlast sve više jača, čime se osigurava adekvatna protuteža vlasti i postiže stabilnost političkog sistema.
PARLAMENTARNA SKUPŠTINA BIH
PARLAMENTARNA SKUPŠTINA BIH
(PARLIAMENTARY ASSEMBLY OF BIH)
- Author(s):Nermina Saračević
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, Governance, Government/Political systems, Politics and society
- Page Range:43-87
- No. of Pages:45
- Keywords:ethno-territorial representation; political fragmentation; partnership between the ruling parties; entity blockade; political legitimacy;
- Summary/Abstract:Članak opisuje Parlamentarnu skupštinu BiH, njen razvitak, ustrojstvo, legitimitet i funkcionalnost koja se zasniva na premisama entitetski izdiferenciranog biračkog tijela i etnički delegiranih parlamentarnih zastupnika. Sam model s aspekta konsocijativne političke paradigme je u prethodnom periodu ovisio o vanjskom izvoru vlasti (Ured visokog predstavnika za BiH) za postizanje ključnih dogovora vezanih za provođenje glavnih reformskih procesa u državi. Međutim, u zadnja dva sastava Parlamentarne skupštine BiH, umjesto preuzimanja vlasništva nad procesom odlučivanja i uspostave kontinuiranog političkog dogovora između vodećih političkih stranaka u državi, evidentiran je smanjeni broj usvojenih zakona posebice onih neophodnih za proces euroatlantskih integracija, najčešće zbog entitetske blokade glasanja unutar državnog parlamenta, što je izravna posljedica toga što Predstavnički dom nema savezni (državni) nego regionalni predstavnički karakter. Sve dok se reprezentativni karakter Parlamentarne skupštine BiH ne promijeni od zastupanja građana po ekskluzivnim etničkim i entitetskim linijama, do opšteg zastupanja interesa svih naroda i narodnosti u Bosni i Hercegovini (demosa), defragmentacija procesa odlučivanja će i dalje onemogućavati postizanje političkog dogovora oko budućeg pravca razvoja i uređenja države.
PARLAMENTI ENTITETA U BIH
PARLAMENTI ENTITETA U BIH
(ENTITIES' PARLIAMENTS IN BIH)
- Author(s):Enis Omerović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, Governance, Government/Political systems
- Page Range:89-135
- No. of Pages:47
- Keywords:entity; FBiH; RS; legislature; Federation parliament; the house of representatives; house of peoples; National Assembly of the Serb Republic; the council of peoples; legislative procedure;
- Summary/Abstract:Rad obrađuje parlamente entiteta u Bosni i Hercegovini. U tu svrhu autor razrađuje nadležnosti entiteta te zakonodavnu vlast u entitetima prije pristupanja utvrđivanju opsega nadležnosti entitetskih zakonodavnih tijela i njihove strukture i organizacije. Kako je najvažnija djelatnost i funkcija parlamenta zakonodavni postupak, u tu svrhu, autor proučava zakonodavni postupak entitetskih parlamenata kao posebnu znanstvenu cjelinu. Izbor, prava i dužnosti poslanika i delegata je, također, izazvalo autorovu znanstvenu eksplikaciju. Posljednje poglavlje rada tiče se odnosa zakonodavnih tijela u Bosni i Hercegovini, u kojem se poglavito obrađuje formalna povezanost kantonalnih, entitetskih i državnog parlamenta. Autor zaključuje da su entitetski parlamenti dobro institucionalno strukturirani. Ustavnopravni status i položaj entiteta nalaže da entitetski parlamenti ne ostvaruju ustavnu i parlamentarnu uzajamnost. Entitetske parlamentarne diobe autor uočava u činjenici da iako zakonodavnu vlast na razini Republike Srpske vrše i Narodna Skupština i Vijeće naroda, potonje tijelo unutar zakonodavne nadlež- nosti raspravlja o zakonu ukoliko se radi o pitanju od vitalnog nacionalnog interesa, što ga čini intervenirajućim „domom“. Također, delegate u Dom naroda Parlamenta Federacije biraju kantonalne skupštine, dok Vijeće naroda svoj saziv dobija odlukom poslanika Narodne skupštine. Entitetska razlika postoji i u izboru delegata u Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine. Autor stoga dokazuje asimetrični federalizam u Bosni i Hercegovini, zbog prisutnosti nesimetričnih rješenja u entitetskim zakonodavnim tijelima.
SKUPŠTINE KANTONA U FEDERACIJI BIH
SKUPŠTINE KANTONA U FEDERACIJI BIH
(CANTON ASSEMBLIES IN THE FEDERATION OF BIH)
- Author(s):Maja Sahadžić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, Governance, Government/Political systems
- Page Range:137-161
- No. of Pages:25
- Keywords:cantons; canton assembly; functions; jurisdiction; structure; representatives; legislative procedure;
- Summary/Abstract:U ustavnopravnom ustrojstvu (Federacije) Bosne i Hercegovine, kantonalne skupštine su jednodomni zakonodavni organi vlasti koji su prvenstveno nositelji ustavotvornih i zakonodavnih nadležnosti u kantonima. Kantonalne skupštine imaju uobičajene funkcije i nadležnosti predstavničkih tijela u složenim državama. No, postoje i izvjesne specifičnosti. Ovaj rad opisuje ustavno ustrojstvo kantona, ulogu kantona u Federaciji Bosne i Hercegovine, nadležnosti i funkcije kantona i njihov odnos s drugim granama vlasti. Rad se posebice fokusira na strukturu skupština kantona, zastupnike u kantonalnim skupštinama i zakonodavni postupak u skupštinama kantona.
SKUPŠTINA BRČKO DISTRIKTA: PARLAMENT ILI OPĆINSKO VIJEĆE?
SKUPŠTINA BRČKO DISTRIKTA: PARLAMENT ILI OPĆINSKO VIJEĆE?
(BRČKO DISTRICT ASSEMBLY: PARLIAMENT OR MUNICIPAL COUNCIL?)
- Author(s):Nedim Kulenović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, Governance, Government/Political systems, Evaluation research
- Page Range:163-215
- No. of Pages:53
- Keywords:Brčko district; Brčko district assembly; supervision for Brčko; municipal council; local government unit; territorial autonomy; federalism; parliamentarism; veto players;
- Summary/Abstract:Formalnopravno Skupština Distrikta zakonodavno je tijelo jedne jedinstvene administrativne jedinice lokalne samouprave. Iz ovakvog određenja vidljivo je da je Skupština po prirodi tijelo koje ima sličnosti i s vijećima jedinica lokalne samouprave, ali i s parlamentima države, entiteta, odnosno skupštinama kantona. Dok svoju sličnost s vijećima jedinica lokalne samouprave ističe svojom strukturom, veličinom i organizacijom unutrašnjih radnih tijela, svoju specifičnost naspram njih ističe ne samo znatno razuđenim višestranačkim sastavom, svojom zakonodavnom funkcijom, već i kompleksnim procesom odlučivanja, koji Skupštinu označava (i) kao mjesto gdje se vodi visoka politika.
OPĆINSKA PREDSTAVNIČKA TIJELA U BIH
OPĆINSKA PREDSTAVNIČKA TIJELA U BIH
(MUNICIPAL REPRESENTATIVE BODIES IN BIH)
- Author(s):Mirna Jusić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics / Political Sciences, Governance, Government/Political systems, Politics and society
- Page Range:217-249
- No. of Pages:33
- Keywords:local self-government; local democracy; municipal council; municipal assembly; local elections; functional and fiscal decentralization; public accountability;
- Summary/Abstract:Općinska predstavnička tijela osnova su lokalne demokratije, ali je njihovo funkcionisanje u Bosni i Hercegovini malo istraženo. Zbog toga u ovom poglavlju posvećujemo posebnu pažnju formalnopravnom i institucionalnom okviru kao ključnom preduvjetu za obavljanje najvažnijih funkcija lokalnih predstavničkih tijela i nastojimo ustanoviti u kojoj mjeri uređenje i funkcionisanje općinskih vijeća i skupština u Bosni i Hercegovini korespondira s međunarodnim standardima i dobrim praksama u toj oblasti.
PARLAMENTARNE POLITIČKE STRANKE U BIH
PARLAMENTARNE POLITIČKE STRANKE U BIH
(PARLIAMENTARY POLITICAL PARTIES IN BIH)
- Author(s):Zlatiborka Popov-Momčinović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, Government/Political systems, Electoral systems, Politics and society
- Page Range:251-291
- No. of Pages:41
- Keywords:political parties; elections; coalitions; democracy; ideology;
- Summary/Abstract:U ovom radu se analiziraju mehanizmi predstavljanja građanki i građana u parlamentima kroz političke stranke. Ukazuje se na razvoj i funkcije ovih mehanizama, a u kontekstu bh. društva procese koji su bili najkarakterističniji. Poseban fokus je stavljen na period posle okončanja ratnih sukoba, i sa kritičke, ali i angažovane distance ukazivano je na glavne tendencije, ali i aporije delovanja političkih stranaka u parlamentima u različitim izbornim periodima posle potpisivanja Dejtonskog sporazuma, imajući u vidu i širi društveni kontekst.
“VETO MEHANIZMI” U PARLAMENTIMA NA DRŽAVNOJ I ENTITETSKOJ RAZINI U BIH
“VETO MEHANIZMI” U PARLAMENTIMA NA DRŽAVNOJ I ENTITETSKOJ RAZINI U BIH
("VETO MECHANISMS" IN PARLIAMENT AT STATE AND ENTITY LEVELS IN BIH)
- Author(s):Maja Sahadžić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, Governance, Government/Political systems, Political behavior
- Page Range:293-320
- No. of Pages:28
- Keywords:parliamentary decisions; entity voting; vital national interest; "veto" mechanisms; blockade mechanisms;
- Summary/Abstract:U ustavnopravnom ustrojstvu Bosne i Hercegovine, tzv. entitetsko glasovanje i postupak zaštite vitalnog nacionalnog interesa, kao „veto mehanizmi“ pri odlučivanju predstavljaju veoma važnu ulogu u učinkovitom djelovanju parlamenata na državnoj i entitetskoj razini. Stoga se ovaj rad bavi ustavnim definiranjem parlamentarnog odlučivanja na državnoj i entitetskoj razini u Bosni i Hercegovini, postupcima parlamentarnog odlučivanja, postojećim „veto mehanizmima“ i posljedicama koje oni proizvode.
KRIZA PARLAMENTARIZMA U BIH
KRIZA PARLAMENTARIZMA U BIH
(PARLIAMENTARISM CRISIS IN BIH)
- Author(s):Goran Marković
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, Governance, Government/Political systems, Evaluation research
- Page Range:323-339
- No. of Pages:17
- Keywords:semi-presidential system; parliamentarism; parliamentary assembly; council of ministers; parliamentary questions; interpellation; vote of confidence;
- Summary/Abstract:Bosna i Hercegovina ima polupredsjednički sistem vlasti. U njemu su prisutni značajni elementi parlamentarizma: bicefalna egzekutiva; politička odgovornost Savjeta ministara Parlamentarnoj skupštini; postojanje instrumenata političke kontrole, poput poslaničkih pitanja i interpelacije; mogućnost izglasavanja nepovjerenja Savjetu ministara. Pozitivnopravna rješenja su specifična, pošto niz pitanja nije uređen Ustavom Bosne i Hercegovine, a ni pravne norme sadržane u zakonima i poslovnicima skupštinskih domova često nisu jasne i potpune. Poseban problem je u tome što pojedini mehanizmi parlamentarizma ne funkcionišu, tako da u praksi dolazi do prevage izvršne vlasti nad zakonodavnom, a instrumenti kontrole prve od strane druge se ne primjenjuju.
ULOGA I TRANSFORMACIJA PARLAMENTARNE SKUPŠTINE BIH U PROCESU EVROPSKIH INTEGRACIJA
ULOGA I TRANSFORMACIJA PARLAMENTARNE SKUPŠTINE BIH U PROCESU EVROPSKIH INTEGRACIJA
(ROLE AND TRANSFORMATION OF THE PARLIAMENTARY ASSEMBLY OF BIH IN EUROPEAN INTEGRATION PROCESS)
- Author(s):Aida Kreho
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, Governance, Government/Political systems, EU-Accession / EU-DEvelopment
- Page Range:341-376
- No. of Pages:36
- Keywords:national parliaments; parliamentary assembly of BiH; acquis communautaire; harmonization of legislation;
- Summary/Abstract:Članstvo u Evropskoj uniji je jasno opredjeljenje i strateški cilj Bosne i Hercegovine, koji zavisi od sposobnosti da se ispune sve pristupne obaveze. Dosadašnji napredak zemlje u ovom pogledu ne daje razlog za optimizam. Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine nije spremna za ispunjavanje jednog od osnovnih uslova priključenja – usklađivanje nacionalnog zakonodavstva s acquis communautaire – i time direktno utiče na spremnost same zemlje da postane članicom Unije. Identificirani problemi moraju se prepoznati kao prepreke evropskoj budućnosti zemlje i dobrobiti njenih građana, a neophodnost predloženih reformi – uključujući transformaciju pozicije, uloge i kapaciteta Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine – nametnuti kao neminovnost.
BIOGRAFIJE
BIOGRAFIJE
(BIOGRAPHIES)
- Author(s):Author Not Specified
- Language:Bosnian
- Subject(s):Essay|Book Review |Scientific Life
- Page Range:379-383
- No. of Pages:5
- Keywords:biographies;
INDEKS POJMOVA
INDEKS POJMOVA
(INDEX)
- Author(s):Author Not Specified
- Language:Bosnian
- Subject(s):Language and Literature Studies, Essay|Book Review |Scientific Life
- Page Range:384-387
- No. of Pages:4
- Keywords:index;