Neko je rekao feminizam? Kako je feminizam uticao na Žene XXI veka?
Someone said feminism? How feminism influenced women of the XXI century?
Contributor(s): Adriana Zaharijević (Editor), Saša Gavrić (Editor), Emina Bošnjak (Editor)
Subject(s): Politics / Political Sciences, Politics, Social Sciences, Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law, Civil Society, Sociology
Published by: Sarajevo Open Centre
Keywords: feminism;rights and freedoms; personal; political; identities; differences; voice; echo; pictures; movements; theory; practice;
Summary/Abstract: Pred sobom imate iznimno vrijedno štivo koje je konačno doživjelo i svoje bosanskohercegovačko izdanje. Zahvaljujući Adriani Zaharijević i njenom predanom radu na priređivanju ove knjige dobili/e smo mogućnost da čitamo novu i mlađu generaciju teoretičarki i aktivistkinja, te tako uspostavljamo nove veze i suradnje, i dobijamo priliku komparirati vlastita iskustva sa onima u zemljama našeg okruženja. Ovu novu generaciju treba pratiti, prevoditi, povezivati i sa njima tražiti zajednička mjesta sa kojih možemo oblikovati novu generaciju feministkinja.
Series: SOC - Gender
- Print-ISBN-13: 978-9958-577-03-1
- Page Count: 562
- Publication Year: 2012
- Language: Bosnian, Serbian
POSTAJANJE FEMINISTKINJOM. PREDGOVOR ČETVRTOM IZDANJU
POSTAJANJE FEMINISTKINJOM. PREDGOVOR ČETVRTOM IZDANJU
(BECOMING FEMINISTS. FOREWORD TO FOURTH EDITION)
- Author(s):Adriana Zaharijević
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Sociology
- Page Range:23-35
- No. of Pages:13
- Keywords:feminist; foreword; fourth edition;
- Summary/Abstract:Početak ovog teksta smešta se u Zagreb. Tamo stižem na poziv Ankice Čakardić, jedne od članica ad hoc kružoka kojeg smo 2010. godine, okupivši se povodom petnaestogodišnjice zagrebačkog Centra za ženske studije, nazvale treći talas/val postjugoslo/a/venskog feminizma. Kružok je odista bio samo za tu priliku: dobio je ime u spontanom činu okupljanja i bez namere da preraste u čvrstu koaliciju koju odlikuju jasno određeni ciljevi i definisan program. Danijela Dugandžić-Živanović, Ankica, Jasmina Husanović, Jelena Petrović i ja – a neke od nas se tu, na licu mesta, doslovno upoznaju – postajemo čudan generacijski, teorijski i aktivistički spoj: nije prijateljstvo ono što među nama unapred predstavlja kohezivnu silu, već je to izvesno prepoznavanje u mišljenju i delovanju.
FEMINISTKINJOM SE NE RAĐA, FEMINISTKINJOM SE POSTAJE
FEMINISTKINJOM SE NE RAĐA, FEMINISTKINJOM SE POSTAJE
(FEMINISTS AIN'T BORN, FEMINISTS ARE BECOMING)
- Author(s):Author Not Specified
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Sociology
- Page Range:37-45
- No. of Pages:9
- Keywords:feminist; feminism;
- Summary/Abstract:Ova knjiga je namenjena prvenstveno ženama. Ovoga puta, razlog tome nije činjenica da je ona zbilja o ženama, niti činjenica da su je pisale isključivo žene. Ona je u jednom važnom smislu namenjena – posvećena – ženama, budući da je upravo iz te potrebe da se ženama nešto nameni i posveti i izrastao ovaj poduhvat. Naime, posvećena je raznim, možda nepoznatim, ali nama lično tako značajnim ženama kojima je svaka od nas želela da preda ovaj rukopis kao mogući putokaz kroz istoriju ideja usredsređenu na život žena. Posvećena je, međutim, i svim onim ženama koje će je čitati s odbravanjem, prepoznajući nešto svoje u njoj, ali i svim onima koje će se s njom sporiti.
PRAVO GLASA ŽENA
PRAVO GLASA ŽENA
(WOMEN'S SUFFRAGE)
- Author(s):Dragana Obrenić
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Civil Law, Human Rights and Humanitarian Law, Recent History (1900 till today), 18th Century, 19th Century
- Page Range:48-73
- No. of Pages:26
- Keywords:women; suffrage; democracy; enlightenment; movement;
- Summary/Abstract:Pravo glasa je političko pravo i ubraja se u red osnovnih ljudskih prava. Žene danas uživaju ovo pravo u gotovo svim državama sveta. Međutim, nije uvek bilo tako. Borba žena za ostvarivanje prava glasa, kao i mnogih drugih prava, trajala je veoma dugo. U malom broju zemalja ona traje i dan danas.
JOŠ JEDAN OSMI MART
JOŠ JEDAN OSMI MART
(ANOTHER EIGHT OF MARCH)
- Author(s):Marija Perković
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Recent History (1900 till today), Social Theory, 19th Century
- Page Range:74-80
- No. of Pages:7
- Keywords:8th march; feminism;
- Summary/Abstract:Tačka u vremenu od koje počinje ovaj tekst je 8. mart 1857. godine, Njujork. Radnice tekstilne industrije protestuju zbog neljudskih uslova rada i niskih primanja. Na polovini XIX veka, industrijski kapitalizam je već u usponu, a na talasu Francuske buržoaske revolucije donosi besprekornu jednakost – svima jednako „dere“ kožu sa leđa. A u kombinaciji s patrijarhatom – ne i za isti novac.
PRAVO NA OBRAZOVANJE ŽENA
PRAVO NA OBRAZOVANJE ŽENA
(WOMENS RIGHT TO EDUCATION)
- Author(s):Tijana Krstec
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Education, Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law
- Page Range:81-92
- No. of Pages:12
- Keywords:women; education; rights and freedoms;
- Summary/Abstract:Mnogo pre pojave feminizma i žena koje su se deklarisale kao feministkinje, postojale su, doduše u malom broju, žene koje su izgradile svoju samosvest i samostalnost zahvaljujući obrazovanju. Bilo je i takvih koje su izmislile novi jezik, kojim su samo one govorile i pisale (jer im pristup obrazovnim institucijama nije bio dozvoljen), kao što je bio slučaj u kineskoj provinciji Hunan. Sporazumevanje na novom jeziku, Nišu, kao svojevrstan vid otpora patrijarhalnom poretku, omogućilo im je da se povežu, govore o svojim iskustvima i da zajedno podnose teško breme svog roda.
PRAVO NA RAZVOD BRAKA
PRAVO NA RAZVOD BRAKA
(RIGHT TO DIVORCE)
- Author(s):Diana Miladinović
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Civil Law, Human Rights and Humanitarian Law
- Page Range:93-99
- No. of Pages:7
- Keywords:rights and freedoms; divorce; marriage; Serbia;
- Summary/Abstract:Na početku bi trebalo objasniti da „pravo na razvod braka“ zapravo ne postoji ni u jednom savremenom zakonodavstu kao „pravo“, već kao mogućnost da neka osoba to učini. Takođe se u međunarodnim konvencijama govori o „pravu na zaključenje braka“ dok se „pravo na razvod“ ne pominje, iako je jednako bitno, ako ne i bitnije za žene širom sveta.
ABORTUS – OD PČELINJEG VOSKA DO SAVREMENIH METODA
ABORTUS – OD PČELINJEG VOSKA DO SAVREMENIH METODA
(ABORTION - FROM BEESWAX TO MODERN METHODS)
- Author(s):Milica Ležajić
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Civil Law, International Law, Human Rights and Humanitarian Law, Ancient World, Recent History (1900 till today)
- Page Range:100-107
- No. of Pages:8
- Keywords:abortion; beeswax; methods; Catholicism; Poland; case study;
- Summary/Abstract:Abortus ili pobačaj je naziv za prekid trudnoće koji može biti spontani, npr. uzrokovan povredom, bolešću ili nekim drugim prirodnim razlozima, i „veštački“ izazvan, odnosno abortus koji nastaje kao posledica hirurškog postupka. Veštački abortus se od prastarih vremena koristi kao primitivna metoda kontrole rađanja.
REPRODUKTIVNA PRAVA U SRBIJI
REPRODUKTIVNA PRAVA U SRBIJI
(REPRODUCTIVE RIGHTS IN SERBIA)
- Author(s):Jasmina Stevanović
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Civil Law, Human Rights and Humanitarian Law, Evaluation research, Eastern Orthodoxy
- Page Range:108-115
- No. of Pages:8
- Keywords:women; reproductive rights; Serbia; patriarchy; orthodox church;
- Summary/Abstract:Kao što je slučaj i s ostalim ljudskim pravima, države imaju obavezu da unapređuju reproduktivna prava, ali i dužnost da se u njih ne mešaju. Iako može zvučati jednostavno, u praksi je to često komplikovano i kontroverzno pitanje. U cilju da se ženama obezbedi potpuno reproduktivno zdravlje, države bi morale da obezbede pun opseg informacija i službi, i da koriste pravni sistem svaki put kada je to neophodno da bi zaštitile mogućnost žena da same donose odluke o svom reproduktivnom zdravlju.
FEMINISTIČKE KRITIKE PITANJA BRAKA,PORODICE I RODITELJSTVA
FEMINISTIČKE KRITIKE PITANJA BRAKA,PORODICE I RODITELJSTVA
(FEMINIST CRITIQUE OF THE ISSUE OF MARRIAGE, FAMILY AND PARENTING)
- Author(s):Lidija Vasiljević
- Language:Serbian
- Subject(s):History, Gender Studies, Family and social welfare
- Page Range:118-143
- No. of Pages:26
- Keywords:feminist critique; marriage; family; parenting; matriarchy; patriarchy; archtype;
- Summary/Abstract:Uposlednjih nekoliko decenija, pitanja braka i porodice „rezervisana“ su za oblasti sociologije, psihopatologije i politike. Sociologija se obično bavi strukturom porodice i demografskim promenama, socijalna psihologija analizom vrednosnih sistema, a najviše prostora za analizu pružaju patološke pojave u braku i porodici. U Srbiji se u poslednjih desetak godina porodica nalazi u središtu političkih kampanja i govora vezanih za nacionalnu politiku, ali brak sve ćešće podleže i analizi iz perspektive vrednosnih sistema i problema nasilja. Otvaranje ovakvih pitanja posle viševekovnog ćutanja o bračnom i porodičnom nasilju označava pozitivnu prekretnicu: međutim, činjenica je da se pažnja i dalje poklanja isključivo posledicama problema, a ne i njihovim uzrocima.
JEDAN BOG – JEDAN ROD: ODNOS MONOTEISTIČKIH VJERSKIH ZAJEDNICA PREMA ŽENSKIM LJUDSKIM PRAVIMA
JEDAN BOG – JEDAN ROD: ODNOS MONOTEISTIČKIH VJERSKIH ZAJEDNICA PREMA ŽENSKIM LJUDSKIM PRAVIMA
(ONE GOD - ONE GENDER: MONOTHEISTIC RELIGIOUS COMMUNITIES RELATIONSHIP TO WOMEN'S HUMAN RIGHTS)
- Author(s):Paula Petričević
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Sociology of Religion
- Page Range:144-162
- No. of Pages:9
- Keywords:God; gender; monotheism; religious communities; women; human rights; holy books;
- Summary/Abstract:Uovom tekstu neće biti riječi o vjeri kao o ličnom doživljaju, potrebi, stavu i opredjeljenju, već o njenom institucionalnom vidu – crkvi/vjerskoj zajednici, čije se polje djelovanja ni u kom slučaju ne ograničava na sferu religioznosti, već obuhvata, ili nastoji da obuhvati, i sve ostale aspekte našeg svakodnevnog života, bilo da oni pripadaju privatnoj (odnosi među polovima, seksualna i reproduktivna prava), bilo javnoj (politika, mediji) sferi.
O AGNODIKE, ŽENSKOM ZDRAVLJU , DISKRIMINACIJI
O AGNODIKE, ŽENSKOM ZDRAVLJU , DISKRIMINACIJI
(ABOUT AGNODICE, WOMEN'S HEALTH, DISCRIMINATION)
- Author(s):Nataša Zlatković
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Human Rights and Humanitarian Law, Ancient World, Health and medicine and law
- Page Range:163-185
- No. of Pages:23
- Keywords:Agnodice; myth; women; health; discrimination; disabled; feminism;
- Summary/Abstract:Jedna mlada žena koja se zvala Agnodike, živela je u naprednom atinskom društvu u IV veku pre nove ere. Agnodike je želela da izučava medicinu, ali je ženama tog vremena bilo zabranjeno da se obrazuju. Uz podršku oca ošišala je kosu, navukla mušku odeću i počela da pohađa časove koje je držao poznati lekar Hierofilus (ili Herofilos). Leta 350. godine pre nove ere, položivši s najvišim ocenama, ona postaje lekarka ginekološkinja, još uvek krijući svoj pravi identitet.
FEMINIZAM, REPRODUKCIJA I EKONOMSKI POLOŽAJ ŽENE
FEMINIZAM, REPRODUKCIJA I EKONOMSKI POLOŽAJ ŽENE
(FEMINISM, REPRODUCTION AND ECONOMIC STATUS OF WOMEN)
- Author(s):Miloš Milićević, Sanja Petkovska
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Human Rights and Humanitarian Law, Labor relations, Social Theory, Socio-Economic Research
- Page Range:186-205
- No. of Pages:20
- Keywords:feminism; reproduction; economic status; women; labour; human rights; salary; inequality; transition; unemployment;
- Summary/Abstract:Kako biti ekonomski ravnopravna u sistemu strukturne ekonomske nejednakosti? Da li se borba za ekonomsku ravnopravnost svodi na borbu za ravnopravno učešće u eksploatisanju tuđeg rada, odnosno borbu za jednaku šansu da se dospe na poziciju eksploatisanih? Kako o poboljšanju ili pogoršanju svoje ekonomske pozicije govore gazdarica i radnica? Šta onda feminizam može da predstavlja za jednu, a šta za drugu?
PROSTITUCIJA NA FEMINISTIČKOJ POLITIČKOJ AGENDI
PROSTITUCIJA NA FEMINISTIČKOJ POLITIČKOJ AGENDI
(PROSTITUTION AT FEMINIST POLITICAL AGENDA)
- Author(s):Milena Timotijević
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Human Rights and Humanitarian Law, Socio-Economic Research
- Page Range:206-223
- No. of Pages:18
- Keywords:prostitution; women; violence; inequality; profit; feminist policy; sexual work;
- Summary/Abstract:Prostitucija dugo nije bila predmet naučnog promišljanja. Ostajala je sasvim izvan lige klasičnih pojmova društvenih nauka kao što su društvo, društveni ugovor, klasa, proizvodnja. Paradigma industrijalizacije koja podrazumeva formiranje modernog društva i početak kraja stare, stabilne proširene porodice, otvara prostor za proučavanje pojave kakva je prostitucija. Prostitucija se od tada tumači i objašnjava uglavnom u kategorijama morala (naravno, dvostrukog), propasti institucije porodice, urušavanja tradicionalnog sistema vrednosti i nadvladavanja modernog vrednosnog haosa. Feministkinje, međutim, otkrivaju stvarnost života žena u prostituciji, upućujući na nasilje, potčinjenost i eksploataciju.
DVE PESME
DVE PESME
(TWO POEMS)
- Author(s):Čarna Ćosić
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Serbian Literature
- Page Range:226-227
- No. of Pages:2
- Keywords:poem; Čarna Ćosić; Na rubu preobražaja; Plesačica;
- Summary/Abstract:(Čarna je sedela ispod hrasta na Palićkom jezeru s nas nekoliko kad smo odlučile da sastavimo ovu knjigu. Želela je da napiše tekst o lezbejkama u Srbiji i taj bi tekst sigurno bio baršunast i prodoran, kao i poezija koju je pisala. Na žalost svih nas koje smo je poznavale, napustila nas je prebrzo.)
LEZBEJSKA EGZISTENCIJA, LEZBEJSKA VIDLJIVOST
LEZBEJSKA EGZISTENCIJA, LEZBEJSKA VIDLJIVOST
(LESBIAN EXISTENCE, LESBIAN VISIBILITY)
- Author(s):Mima Rašić
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Recent History (1900 till today), Evaluation research
- Page Range:228-235
- No. of Pages:8
- Keywords:lesbian; existence; visibility; SFRJ; pre-war; wartime; after war; LGBTTIQ;
- Summary/Abstract:Zašto se sintagma „lezbejska egzistencija“ nalazi u naslovu ovog teksta? Egzistencija je postojanje, opstojanost, pripadnost nekom svetu iskustava, održavanje nečeg u vremenu i prostoru. Lezbejska egzistencija predstavlja izbor žena da budu naklonjene ženama u svim dimenzijama svoga života. Lezbejsku egzistenciju žive žene koje ne zavise od muškarca ni ekonomski, ni emotivno, ni seksualno.
ŽIVOT ROMKINJA
ŽIVOT ROMKINJA
(LIFE OF ROMANI WOMEN)
- Author(s):Vera Kurtić
- Language:Serbian
- Subject(s):History, Gender Studies, Evaluation research, Social differentiation, Inter-Ethnic Relations, Ethnic Minorities Studies
- Page Range:236-245
- No. of Pages:10
- Keywords:Romani; women; life; history;
- Summary/Abstract:Romkinje zauzimaju veoma nezavidan društveni položaj koji je svojim većim delom karakteristično preklopljen s rasizmom i seksizmom. Rasizam, po svojoj osnovnoj karakteristici, dolazi od većinskog, belog stanovništva u čijem okruženju Romkinje bitišu, nikada u potpunosti prihvaćene kao ravnopravne članice. S druge strane, Romkinje u okviru same romske zajednice, a pod plaštom tradicije, osećaju pritisak seksizma koji ima ogroman uticaj na individualne živote svake pojedinke, a istovremeno duboko obeležava celokupnu zajednicu i njen položaj u širem društvu.
KRATKA SKICA ZA PREGLED RAZUMEVANJA POJMOVA RASE I RODA U ZAPADNOEVROPSKOJ NAUCI
KRATKA SKICA ZA PREGLED RAZUMEVANJA POJMOVA RASE I RODA U ZAPADNOEVROPSKOJ NAUCI
(BRIEF OUTLINE FOR REVIEW OF UNDERSTANDING CONCEPTS OF RACE AND GENDER IN THE WEST EUROPEAN SCIENCE)
- Author(s):Marina N. Simić
- Language:Serbian
- Subject(s):History, Gender Studies, Recent History (1900 till today), Social Theory, 19th Century
- Page Range:246-257
- No. of Pages:12
- Keywords:outline; review; concepts; race; gender; west; europe; science;
- Summary/Abstract:Upotreba pojma rase u naučnom i drugim javnim diskursima ima dugu i složenu istoriju, koju je teško jednolinijski ocrtati. Tumačenjem „prirode“ rasnih kategorija bave se mnoge discipline, od biologije i genetike do antropologije i politike. U ovom radu biće dat kratak pregled nekih od važnijih tumačenja pojma rase i njegovog preplitanja sa značenjima koja se pripisuju pojmovima pola i roda (muškog i ženskog) u zapadnoevropskoj nauci, s naglaskom na kritici koje su različite društvene nauke uputile raznim biologističkim i esencijalističkim shvatanjima ovog pojma.
ŽENE I JEZIK
ŽENE I JEZIK
(WOMEN AND LANGUAGE)
- Author(s):Hana Ćopić
- Language:Serbian
- Subject(s):Language and Literature Studies, Gender Studies, Theoretical Linguistics, Communication studies, Lexis, Semantics
- Page Range:260-271
- No. of Pages:12
- Keywords:women; language; feminism; linguistic; conversation analysis;
- Summary/Abstract:Udeo žena u svetskoj populaciji pokazuje da su brojke ravnopravne: pola-pola. Međutim, u raznim sferama života o ravnopravnosti još uvek nema ni govora. Kada je o jeziku reč, stvari nisu ni blizu jednakosti, što više govori o nama, odnosno o našem mišljenju, nego o jeziku samom. Pitanje je, dakle, na koji se način žene pojavljuju u jeziku, kako one govore i kako se u razgovoru ponašaju spram muškaraca. Da li su one podređene u komunikaciji s muškarcima i, ukoliko jesu, na koji način do toga dolazi?
IZVINITE, GOSPOĐA ILI GOSPOĐICA? – FEMINISTIČKA JEZIČKA ISTRAŽIVANJA U BOSNI I HERCEGOVINI
IZVINITE, GOSPOĐA ILI GOSPOĐICA? – FEMINISTIČKA JEZIČKA ISTRAŽIVANJA U BOSNI I HERCEGOVINI
(EXCUSE ME, MISS OR MS? - FEMINIST LINGUISTIC RESEARCH IN BOSNIA AND HERZEGOVINA)
- Author(s):Jasmina Čaušević, Sandra Zlotrg
- Language:Bosnian
- Subject(s):Language and Literature Studies, Gender Studies, Semiotics / Semiology, Lexis, Semantics, Evaluation research
- Page Range:272-286
- No. of Pages:15
- Keywords:miss; ms; feminism; linguistic; BiH; research; language policy; practices;
- Summary/Abstract:Jezička politika u Bosni i Hercegovini, pod velom priča o nepromjenljivosti norme i jezičke ekonomije, proizvodi, podržava i perpetuira diskriminaciju žena. Ovo jezičko nasilje je protuzakonito jer postoje zakoni koji direktno podrazumijevaju i štite ravnopravnost u jeziku. Sam bosanski/hrvatski/srpski jezik, sa druge strane, posjeduje sisteme za ravnopravnu vidljivost spolova, tj. ima nastavke za ženski rod i zahtijeva slaganje riječi u rečenici. Osim što je potpuno gramatički opravdan, rodno osjetljiv jezik je također i važno društveno i ideološko pitanje koje doprinosi većoj vidljivosti ženskog rada. Upotreba rodno osjetljivog, tj. diferenciranog jezika od velikog je značaja i predstavlja početak u postizanju rodne ravnopravnosti, jer jezik jeste, pored ostalog, i paradigma ideološke, društvene, ekonomske, zakonske i političke promjene i odnosa koji vladaju u društvu.
PROBLEM REPREZENTACIJE RODA U MEDIJIMA
PROBLEM REPREZENTACIJE RODA U MEDIJIMA
(PROBLEM OF GENDER REPRESENTATION IN MEDIA)
- Author(s):Jelena Višnjić, Mirjana Mirosavljević
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Media studies, Communication studies
- Page Range:287-301
- No. of Pages:15
- Keywords:media; media representation; gender; women; violence; discrimination; feminism; femininity; masculinity;
- Summary/Abstract:Mediji predstavljaju javni život, uglavnom kroz debate i dijaloge, i pokazuju šta se trenutno dešava u društvu. Ako vas nema u medijima, kao da i ne postojite. Zato je iz perspektive jednakih prava važno da žene i muškarci pod istim uslovima mogu da „okupiraju“ medijski prostor. U jednom društvu koje želi da se predstavi kao demokratsko, i muška i ženska stvarnost trebalo bi da bude jednako važna i u jednakoj meri „vidljiva“. Uprkos tome, masovni mediji u svetu su i dalje indikatori muške dominacije, iako postoji i drugačiji trend i potvrda da žene postepeno osvajaju medijski prostor i profesije.
FEMINISTIČKA POBUNA NA MREŽI
FEMINISTIČKA POBUNA NA MREŽI
(FEMINIST REBELLION ON NETWORK)
- Author(s):Ivana Dračo
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Communication studies, ICT Information and Communications Technologies
- Page Range:302-332
- No. of Pages:31
- Keywords:feminism; rebellion; network; e-topia; cyberfeminism; virtual exhibition; monstrification;
- Summary/Abstract:Cyber-prostor, kao eksperimentalni poligon, posjeduje značajan potencijal za preispitivanje društveno konstruiranih identiteta i reprezentacija. Ukoliko pretpostavimo da u vlastitoj „virtualnoj sobi“ možemo napustiti kulturalno nametnuta značenja upisana u naša tijela, onda cyber-prostor možemo posmatrati kao igralište identiteta, slobodnu zonu preispitivanja i (trans)formiranja sebstva. Mogućnost djelovanja u ovoj novoj, relativno neistraženoj, javnoj sferi, prevazilazeći prostorne, ali i identitetske granice i hijerarhije, naročito je privlačna ženama koje se u Mreži nastoje (re)definirati izvan monolitnih povijesnih kategorija Žene,1 Druge ili objekta. Međutim, zašto žene ne odustaju od tradicionalne matrice reprezentacije u kojoj su one samo pasivni objekti pogleda; zašto i dalje slike orođenih tijela izlažu kao slike sebe; zašto su galerije virtualne realnosti preslik svijeta „mesa“?
MATRICA KOJA OBEĆAVA?
MATRICA KOJA OBEĆAVA?
(PROMISSING MATRIX?)
- Author(s):Iva Nenić
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Media studies, Music, Visual Arts, Culture and social structure , Film / Cinema / Cinematography
- Page Range:333-343
- No. of Pages:11
- Keywords:matrix; popular culture; representation; women;
- Summary/Abstract:Globalna popularna kultura, shvaćena u najširem smislu kao skup društvenih praksi koje dominiraju u popularnoj umetnosti (muzika, književnost, film), oblika reprezentacija u medijima (novine, radio, televizija, Internet) i kulturnih artefakata mahom namenjenih širokoj upotrebi, predstavlja važan prostor za nastanak, menjanje i sukob različitih formi ženskih identiteta. Sam pojam popularne kulture često se koristi sinonimno sa izrazima masovna/medijska kultura ili kultura (post)industrijskog doba, čime se prevashodno referira na ulogu savremenih medija u procesima kulturne proizvodnje, ali se podrazumeva i opozicija prema tzv. visokoj kulturi u koju ulaze specijalizovane društvene prakse poput visoke umetnosti – delatnosti koje su istorijski proizvod zapadnoevropskog društva i preimućstvo elita koje poseduju odgovarajuća znanja, veštine i kompetencije.
FEMINIZAM I KNJIŽEVNOST
FEMINIZAM I KNJIŽEVNOST
(FEMINISM AND LITERATURE)
- Author(s):Ivana Velimirac
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Theory of Literature
- Page Range:346-355
- No. of Pages:10
- Keywords:feminism; literature;
- Summary/Abstract:Unekoj televizijskoj reportaži, tri figure, kao sa starinske praznične fotografije, odgovaraju na pitanja. Pomalo zbunjene i u radosnom grču. Dva muškarca i jedna žena. Žena ima duge i na krajevima istanjene brkove koji stoje ukrućeni, potpuno horizontalni. I kada mikrofon dođe do nje, muškarac zaklonjen njenim ramenom, kaže: ,,Šta žene znaju!“ A žena uz osmeh odgovara: ,,Šta muškarci znaju!“ Reportaža, ili je to bio jedan od onih jutarnjih snova iz kojih se naglo budimo, spavaćica je mokra, a san se zaboravlja u trenu.
ISTORIJA (NE)VIDLJIVOSTI ŽENA: ŽENE, POZORIŠTE I FEMINIZAM
ISTORIJA (NE)VIDLJIVOSTI ŽENA: ŽENE, POZORIŠTE I FEMINIZAM
((IN)VISIBILITY HISTORY OF WOMEN: WOMEN, THEATER AND FEMINISM)
- Author(s):Nađa Duhaček
- Language:Serbian
- Subject(s):Theatre, Dance, Performing Arts, Gender Studies, Recent History (1900 till today)
- Page Range:356-365
- No. of Pages:10
- Keywords:visibility; history; women; theater; feminism; left out; 20th century;
- Summary/Abstract:Ovaj tekst se neće baviti celokupnom istorijom pozorišta, niti će nastojati da pruži kompletnu sliku pozorišnog XX veka, koji odlikuje mnoštvo teorija i praksi – ženskih, feminističkih i mnogih drugih zanimljivih koje se možda ne mogu uklopiti u neku od te dve kategorije. U ovom tekstu ću izabrati pojedine primere koji ilustruju na koje sve načine učenjem o pozorištu i konstruisanjem njegove istorije nastavljamo da reprodukujemo rodne stereotipe, i kako ih lako ugrađujemo u pozorišne (i svakodnevne) prakse. Na kraju teksta ću dati primere kako neki pristupi pozorištu otvaraju druge mogućnosti, i postaju jedan od načina da se stereotipi, nejednakost i različiti društveni problemi koji iz njih proističu, dovedu u pitanje, a možda čak i promene.
FEMINIZAM I VIZUELNE UMETNOSTI
FEMINIZAM I VIZUELNE UMETNOSTI
(FEMINISM AND VISUAL ARTS)
- Author(s):Jelena Miletić
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Visual Arts, Modern Age, Recent History (1900 till today)
- Page Range:366-373
- No. of Pages:8
- Keywords:feminism; visual arts; history;
- Summary/Abstract:Kada uporedimo umetnička dostignuća s principima feminizama, uočićemo da je predstavljanje žene prisutno od samih početaka umetnosti, iako prve autorke susrećemo tek u XVI veku nove ere. Takođe, ako otvorimo preglede svetske umetnosti uočićemo da njima dominira evropska kultura. Cilj ovog teksta je da problematizuje sam prikaz ženske figure, status žena koje su se bavile ili se bave umetnošću, i istorije umetnosti kao nauke.
ŽENSKA MIROVNA POLITIKA
ŽENSKA MIROVNA POLITIKA
(WOMEN'S PEACE POLICY)
- Author(s):Marija Perković
- Language:Serbian
- Subject(s):Politics, Gender Studies, Civil Society, Recent History (1900 till today)
- Page Range:376-389
- No. of Pages:14
- Keywords:women; peace policy; peace movement;
- Summary/Abstract:Ženska mirovna politika, kao i sami ženski pokreti, ne poseduje dugu istoriju. Ta istorija, stara tek nešto više od stotinu godina, beleži i uspone i padove. Podele unutar pokreta delom oslikavaju i netrpeljivosti i predrasude, koje su karakteristične za poslednja dva veka u načelu. Jedna od takvih duboko ukorenjenih predrasuda koja nam se neupitno nameće, krije se u samom naslovu ovog teksta: mir i žene su neraskidivo vezani i drugačije ne može biti, jer žene su „one koje daju život“, te su samim tim automatski protiv rata koji predstavlja smrt. Kao i većina drugih stavova zasnovanih na navodnoj nepromenljivosti „prirode“ čoveka ili grupe ljudi, i ovaj stav zapravo služi tome da žene oslobodi svakog oblika odgovornosti i delovanja koje bi moglo dovesti do nekih drastičnih promena u društvu.
ŽENSKI MIROVNI AKTIVIZAM I NJEGOV UTJECAJ NA MIR I SIGURNOST
ŽENSKI MIROVNI AKTIVIZAM I NJEGOV UTJECAJ NA MIR I SIGURNOST
(WOMEN'S PEACE ACTIVISM AND ITS IMPACT ON PEACE AND SECURITY)
- Author(s):Amila Ždralović, Mirela Rožajac-Zulčić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Civil Society, Security and defense
- Page Range:390-422
- No. of Pages:33
- Keywords:women; peace activism; impact; peace; security; womens voice;
- Summary/Abstract:Mirovne studije imaju dugu povijest, ali verifikaciju naučne discipline dobivaju tek pedesetih godina 20. stoljeća. U tom periodu pokreću se različiti centri, instituti i časopisi s ciljem da se kroz znanstveno proučavanje mira daju odgovori na pitanja koja su se otvorila usljed novih okolnosti Hladnog rata. Smirivanje ovih prijetnji nije značilo kraj mirovnih studija. One su se nastavile izgrađivati kao interdisciplinarno područje istraživanja, proširujući stalno svoj interes na aktualne međunarodne probleme. Međutim, u samoj suštini zasnivanja ove naučne discipline nalazi se problem s kojim se suočavaju i druge naučne oblasti, a to je utemeljenost na maskulinim naučnim kanonima. Pod maskulinim naučnim kanonima podrazumijevamo kanone koji su duboko patrijarhalni, esencijalistički zasnovani, politički isključujući, proizvod su muške svijesti shvaćen kao proizvod genija (ali nikada genijalki), te izjednačavaju muško sa objektivnim i znanstvenim.
GLOBALIZACIJA, ŽENE I FEMINIZAM : GLOBALNO SESTRINSTVO VS . STRATEŠKO SESTRINSTVO
GLOBALIZACIJA, ŽENE I FEMINIZAM : GLOBALNO SESTRINSTVO VS . STRATEŠKO SESTRINSTVO
(GLOBALIZATION, WOMEN AND FEMINISM: GLOBAL SISTERHOOD VS. STRATEGIC SISTERHOOD)
- Author(s):Katarina Lončarević
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Globalization
- Page Range:423-433
- No. of Pages:11
- Keywords:globalization; sisterhood; women; feminism; global; strategic;
- Summary/Abstract:„Globalizacija“ ne samo što ima različita značenja u različitim kontekstima, već je i relativno nova ideja na polju društvenih nauka. Kao centralnu osobinu ideje globalizacije mogli bismo izdvojiti tezu da se mnogi savremeni problemi u svetu ne mogu više adekvatno proučavati na nivou nacionalnih država, odnosno njihovih međudržavnih odnosa, jer se problemi savremenog sveta moraju razmatrati kroz prizmu globalnih procesa.
ANTROPOLOGIJA (,) ŽENE I FEMINIZAM
ANTROPOLOGIJA (,) ŽENE I FEMINIZAM
(ANTHROPOLOGY (,) WOMEN AND FEMINISM)
- Author(s):Jana Baćević
- Language:Serbian
- Subject(s):Anthropology, Gender Studies, Recent History (1900 till today), Social Theory
- Page Range:434-445
- No. of Pages:12
- Keywords:anthropology; women; feminism;
- Summary/Abstract:Antropologija se kao zasebna disciplina u zapadnoevropskom i severnoameričkom kontekstu razvila tek krajem XIX i početkom XX veka, tako da je u određenom smislu vršnjakinja s feminizmom. U ovom tekstu pokušaću da – u kratkoj i preglednoj formi – pokažem neke od međusobnih uticaja, dodirnih tačaka, ali i sukoba i razilaženja ove dve oblasti. Širli Ardener (Shirley Ardener) razlikuje antropologiju žena od feminističke antropologije; prva se odnosi na oblast istraživanja, dok druga podrazumeva specifičan pristup, metodologiju, a često i etičko i političko opredeljenje.
FEMINIZAM I PSIHOLOGIJA
FEMINIZAM I PSIHOLOGIJA
(FEMINISM AND PSYCHOLOGY)
- Author(s):Ksenija Perišić, Ana Bukvić
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Psychology
- Page Range:446-463
- No. of Pages:18
- Keywords:feminism; psychology; disease; rebellion; myth;
- Summary/Abstract:Iako žene danas brojčano dominiraju profesijom, nisu u većini u pogledu pristupa pozicijama moći unutar profesije. Psihološke teorije koje se smatraju istorijski ključnim gotovo su isključivo stvorili muškarci. Više decenija postojala je zabrana učestvovanja žena u stvaranju ove nauke. Istraživanja žena su potiskivana jer nisu potvrđivala dominantne teorije, nisu bivala zvanično priznata, njihove publikacije nisu štampane. Sasvim predvidljivo, žene kao naučnice u psihologiji prvo su zastupljenije u disciplinama koje naglašavaju tradicionalno ženske uloge, kao što su razvojna i pedagoška psihologija. Međutim, početkom sedamdesetih godina prošlog veka, feministički upliv u zvaničnu nauku postaje sve jači, a samim tim i pokušaji ućutkivanja.
ŽENE IZMEĐU PRIVATNOG I JAVNOG
ŽENE IZMEĐU PRIVATNOG I JAVNOG
(WOMEN BETWEEN THE PRIVATE AND THE PUBLIC)
- Author(s):Marija Mijatović
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Sociology, Ancient World, Recent History (1900 till today), 19th Century, Social Norms / Social Control
- Page Range:466-481
- No. of Pages:16
- Keywords:women; private; public; feminism;
- Summary/Abstract:U tekstu „Feminističke kritike dihotomije javno/privatno“, Kerol Pejtmen (Carole Pateman) tvrdi da je razlikovanje i razdvajanje javne i privatne sfere središnja tema feminističkog pokreta. Možemo se složiti da, ako uopšte postoji jedna osnovna tema i problem za sve ono što čini feminizam, Pejtmen jeste u pravu: subordinacija žena u najtešnjoj je vezi s konstrukcijom podele na privatnu i javnu sferu, starom skoro koliko i antički polis. Preuzimamo ovaj njen stav kao polaznu tačku za raspravu o problemu odnosa javnog i privatnog u feminističkoj teoriji kako bismo pokušali da pokažemo u čemu je važnost i koje su posledice pomenute dihotomije. Iako problem odnosa javno/privatno, kako je koncipiran i artikulisan u mainstream političkoj filozofiji od Platona i Aristotela do savremenog doba, svakako prevazilazi okvire feminizma, ovaj tekst je primarno fokusiran na feminističke interpretacije problema i moguće strategije dekonstruisanja i rekonstruisanja pomenute dihotomije.
KRATKA ISTORIJA SPOROVA: ŠTA JE FEMINIZAM?
KRATKA ISTORIJA SPOROVA: ŠTA JE FEMINIZAM?
(SHORT HISTORY OF DISPUTES: WHAT IS FEMINISM?)
- Author(s):Adriana Zaharijević
- Language:Serbian
- Subject(s):History, Gender Studies, Recent History (1900 till today), Social Theory, 18th Century, 19th Century
- Page Range:482-553
- No. of Pages:72
- Keywords:history; dispute; feminism; defining;
- Summary/Abstract:To se pitanje feministkinjama često upućuje, kao da bi se jednom definicijom, jednim jednostavnim zahvatom, moglo obuhvatiti obilje praksi i široko teorijsko polje koje se otkriva u ovom pojmu. Feminizam – kao i mnogi drugi -IZMI – jeste pokret, ideologija, lično uverenje, mreža teorijskih pozicija, polazna tačka u razmatranju fenomena koji se više ni ne moraju ticati žena, pojmovni okvir, skup različitih (ponekad izrazito kreativnih, ponekad teskobno arhivarskih) aktivnosti čiji je cilj pospešenje položaja u kojem se žene danas nalaze, a neretko i pokušaj da se istorija pročita drugačije, da se iz njenog tkanja „izvuku“ neka nevidljiva mesta koja bi mogla da posluže kao putokaz za buduće prakse. Katkad se tokom tog „prečitavanja“ povesti potkrade i neka greška, slučajna ili namerna, katkad naučnost ustupi mesto mašti. Sve to ostaje uključeno u feminizme, što njih ne čini ništa manje „verodostojnim“.
KO JE KO U OVOJ KNJIZI?
KO JE KO U OVOJ KNJIZI?
(WHO IS WHO IN THIS BOOK?)
- Author(s):Author Not Specified
- Language:Serbian
- Subject(s):Essay|Book Review |Scientific Life
- Page Range:554-562
- No. of Pages:9
- Keywords:about authors;
