Savremenici fašizma 2. – Jugoslavija u okruženju 1933-1941.
Contemporaries of Fascism 2. - Yugoslavia in the Surroundings 1933-1941

Author(s): Olivera Milosavljević
Contributor(s): Sonja Biserko (Editor)
Subject(s): Politics / Political Sciences, Politics, History, Anthropology, Social Sciences, Jewish studies, Political history, Recent History (1900 till today), Special Historiographies:, Social differentiation, Nationalism Studies, Interwar Period (1920 - 1939), WW II and following years (1940 - 1949), Fascism, Nazism and WW II, Migration Studies
Published by: Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji
Keywords: fascism; Yugoslavia; 1939-1941; racial theory; anthropology; racism; Jewry; migrants; anti-communism; nationalism;
Summary/Abstract: U kontekstu naglog uspona fašizma u Evropi i njegove pobede u pojedinim zemljama, jedno od pitanja koje se postavljalo u beogradskoj javnosti, odnosilo se na mogućnosti njegove pojave i u Jugoslaviji, i u skladu sa tim, na analize uslova koji u zemlji postoje za eventualni razmah fašističkih ideja. Nasuprot dominantnom stavu da u zemlji nema fašističkih pokreta, levičari su registrovali njihovo prisustvo, posebno izraženo u rasističkim obeležjima. Demokratskoliberalno stanovište je odbacivalo ove teze sa obrazloženjem da se fašizam uglavnom javlja u gradovima, a da u zemlji seljaka fašističke ideje mogu da nastanu samo kao plod kafanskih razgovora. Po mišljenju intelektualaca ove struje, socijalni uslovi u Jugoslaviji nisu bili pogodni za njegov razvoj, a ideje pojedinih pokreta koje su „ličile“ na fašizam, uglavnom su ocenjivali kao marginalne i potpuno bezopasne. Minimizujući fašističku opasnost u zemlji, liberalno stanovište ni u Ljotićevom pokretu nije videlo sklonost ka fašizmu, već samo njegove „primese“, „loš surogat“ i „neozbiljna oponašanja fantasta“, sklonijih diktaturi nego temeljima ove ideologije. Ambivalencija konzervativnih krugova ispoljavala se i u ovom pitanju. Fašističke ideje su odbacivane kao i teze da su prisutne u zemlji, ali su se istovremeno za Jugoslaviju tražila rešenja koja su uzor pronalazila upravo u njima. Desničari su odricali da su i sami nosioci fašističkih ideja, ali ne zato što se sa njima nisu slagali, već što su verovali da su „novi nacionalizmi“ – fašizam i nacionalsocijalizam – specifično italijanski i nemački produkt, dok je ideologija Zbora, iako sastavni deo globalne pojave „novog nacionalizma“, autentična domaća tvorevina.

• Details
• Contents