Uloga Državnog veća tužilaca u pravnom sistemu Srbije
The role of the State Prosecutor in the Serbian legal system

Author(s): Milan Škulić
Subject(s): Law, Constitution, Jurisprudence, Constitutional Law, Public Law, Corruption - Transparency - Anti-Corruption
Published by: Fondacija Centar za javno pravo
Keywords: Public law; constitution; State Prosecutor's Council; Republic of Serbia; public prosecutor; ZKP; bias;
Summary/Abstract: Položaj i uloga Državnog veća tužilaca u pravnom sistemu Republike Srbije se ne mogu analizirati samo u striktno pravno-organizacionom smislu, a bez obraćanja pažnje i na bitno promenjenu ulogu javnog tužilaštva u krivičnoprocesnom sistemu Srbije. Sada kada je javni tužilac dobio istražnu nadležnost i to još uz omogućavanje da se manje-više svi dokazi koje je on prikupio u sopstvenoj istrazi, mogu relativno lako (skoro isto kao što je ranije bilo moguće sa dokazima poteklim iz sudske istrage), koristiti na glavnom pretresu, kao izuzetak u odnosu na načelo neposrednosti, neophodno je da se pravni, kako u zakonskom, tako i u ustavnom smislu, položaj nosilaca javnotužilačke funkcije, tj. javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca, maksimalno približi položaj koji imaju sudije u pravnom sistemu. Iako načelno javni tužilac ne može biti poistovećen sa sudijom, jer procesne uloge javnog tužioca i sudije se bitno razlikuju i javni tužilac mora da poseduje praktično istovetni nivo nezavisnosti, a manje je važno da li će on i formalno, tj. u smislu ustavnih i zakonskih propisa biti nezavistan ili „samo“ samostalan, što bi se praktično, moralo svesti na funkcionalnu nezavisnost. Garant takve nezavisnosti bi moralo da bude Državno veće tužilaca, ali da bi se to realno moglo ostvariti, potrebno je da preduzmu suštinske i opsežne promene u odnosu na položaj i ulogu tog organa u pravnom sistemu. Dosadašnje iskustvo pokazuje da strogo hijerarhijski organizovano javno tužilaštvo, na čijem je čelu Republički javni tužilac, koji je istovremeno po funkciji i predsednik Državnog veća tužilaca, u stvari, donekle samo „simulira“ slobodno odlučivanje izbornih članova Državnog veća tužilaca iz redova nosilaca javnotužilačke funkcije. Naime, lako se može utvrditi da su u više od 99,99 % slučajeva, ti članovi Državnog veća tužilaca uvek glasali isto kao i njihov „šef“ – Republički javni tužilac, koji je istovremeno i predsednik Državnog veća tužilaca. Ovo, kao i problemi uočeni tokom tzv. opšteg izbora ili „reizbora“ svih nosilaca javnotužilačke funkcije, tokom 2009. godine ali i nakon toga, kada se rešavalo o prigovorima na neizbor, su uticali na to da sami javni tužioci i zamenici javnih tužilaca ispoljavaju visok stepen nepoverenja u Državno veće tužilaca, od kojeg bi se formalno, što je paradoksalno, trebalo očekivati da bude garant njihove samostalnosti, odnosno funkcionalne nezavisnosti. Svaka nova reforma, nastavak reforme ili „reforma reforme“ srpskog pravosuđa uopšte, kao i kada je u pitanju reformisanje javnotužilačke organizacije, što podrazumeva i ozbiljnu reformu Državnog veća tužilaca, mora da kao svoj osnovni ratio ima vraćanje poverenja u to pravosudno telo.

• Details
• Contents