Kryzys w Turkmenistanie. Test dla polityki Chin w regionie
Crisis in Turkmenistan. A test for China’s policy in the region

Author(s): Jakub Jakóbowski, Mariusz Marszewski
Subject(s): National Economy, Economic policy, Environmental and Energy policy, Government/Political systems, International relations/trade, Economic development, Fiscal Politics / Budgeting, Geopolitics
Published by: OSW Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia
Keywords: Turkmenistan; currency crisis; collapse of gas prices; political crisis; reduction of living standard; foreign exchange reserves; investments programmes; China; geopolitics; gas cooperation;
Summary/Abstract: Kryzys walutowy w Turkmenistanie, wywołany załamaniem cen gazu, przerodził się w najpoważniejszy w historii państwa kryzys społeczny i polityczny. Rząd w Aszchabadzie przerzucił ciężar problemów gospodarczych na ludność, zawieszając wymienialność manata i likwidując w zeszłym roku rozbudowane przywileje socjalne. Drastyczne obniżenie poziomu życia turkmeńskiego społeczeństwa podkopało stabilność reżimu. Wyczerpywanie się rezerw walutowych Turkmenistanu stawia pod znakiem zapytania dalszy wzrost oparty na monumentalnych inwestycjach, będących głównym – obok zlikwidowanej polityki socjalnej – źródłem legitymizacji władzy. Obecna dynamika kryzysu zależna jest w pełni od Chin, które są niemal wyłącznym odbiorcą turkmeńskiego gazu (ponad 90% całości eksportu surowca), a jednocześnie głównym wierzycielem Aszchabadu. Konstrukcja chińsko-turkmeńskich kontraktów (m.in. związanie cen gazu z cenami ropy) prowadzi do drenażu turkmeńskich zasobów przy wyraźnie zmniejszonym napływie dewiz. Chiny mogą być postawione przed potrzebą stabilizacji gospodarczej Turkmenistanu, w przypadku braku działań ratunkowych, ryzykując rozpadem państwa. Większe zaangażowanie Chin mogłoby z kolei oznaczać rewizję chińsko-rosyjskiego modus vivendi w regionie. Moskwa może wykorzystać kryzys do odbudowy wpływów w Aszchabadzie, włączenia Turkmenistanu w obręb własnych projektów politycznej integracji regionu, w zamian oferując pomoc wojskową w ewentualnej stabilizacji reżimu, a także wznowienie współpracy gazowej.

• Details
• Contents