Ecotheology in the service of religion and science

Author(s): Stanisław Jan Rabiej / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

The aim of the text is to assess the ecumenical potential of various contemporary approaches to ecotheology, which try to take into account the achievements of natural and social sciences. It outlines the effects of the ecumenical interest of the Churches in ecology, understood as a certain style of thinking and acting, taking into account the good of the natural environment. The results of ecological interest in the Churches are discussed by numerous authors. For example, two complementary concepts from Western and Eastern Christianity are presented: Thomas Berry’s Interdisciplinary Ecotheology and John Zizioulas’ Ethically Oriented Ecotheology.

Apokatastaza według Miłosza

Author(s): Jerzy Szymik / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

Spór o „nadzieję zbawienia dla wszystkich” był (jest?) jedną z najciekawszych debat teologii przełomu XX i XXI w. Popularnie – choć z uproszczeniem – funkcjonuje on jako spór o apokatastazę (gr.: odnowienie). Czesław Miłosz w swoim dziele literackim stosuje pojęcie apokatastsis, jednak wyraźnie w znaczeniu nie tyle „nadziei na puste piekło”, ile nadziei na ostateczne spełnienie wszechrzeczywistości. Jest to dla niego nic innego jak biblijny szyfr sensu – „nieprzepadania szczegółów” (jak pisze) w Bogu i ocalenie tak człowieka, jak świata.

Ks. James Haldane Stewart: Wskazówki dla ogólnego zjednoczenia chrześcijan w modlitwie o wylanie Ducha Świętego (1820)

Author(s): Sławomir Pawłowski / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

W roku 1820 anglikański duchowny James Haldane Stewart (1776–1854) opublikował małe dzieło pt. Wskazówki dla ogólnego zjednoczenia chrześcijan w modlitwie o wylanie Ducha Świętego. Tekst jest małym traktatem o modlitwie, ale także odezwą i szczegółową instrukcją dotyczącą wewnętrznych przekonań i zewnętrznych działań, starającą się objąć osobiste i społeczne życie chrześcijańskie: modlitwę i spotkania, kazania i zebrania, lekturę Biblii i korespondencję. Opiera się na dziedzictwie przebudzeniowych ruchów i inicjatyw poprzedniego wieku, np. przebudzenia metodystycznego, amerykańskiego Pierwszego Wielkiego Przebudzenia czy Pokornej próby Jonathana Edwardsa. Wskazówki Stewarta są świadkiem jego czasów: kryzysu społecznego, przebudzenia mesjanistyczno-eschatologicznego i zapału misyjnego. Są także zwiastunem pneumatologicznych prądów czasów przyszłych, zwłaszcza ruchu zielonoświątkowego. Dzieło Stewarta pozostaje ważnym etapem w historii ekumenizmu duchowego, opartego na nawróceniu i modlitwie, który w pełni rozwinie się w XX w.

Mother of Hope

Author(s): Pablo Blanco-Sarto,Marcin Stanisław Lech / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

A difficult topic in the dialogue with Anglicans is the issue of Mary and the various forms of liturgical and non-liturgical Marian devotion, which belong at the same to the Anglican and the Catholic tradition. However, the influence of the Reformation has also had an impact on this topic. Hence, paradoxically, Mariology links and -at the same time- constitutes an element of polemics between Anglicans and Catholics. The Anglican doctrine about Mary of Nazareth mentions the term complexion oppositorum, and the ecumenical Dialogue has shown us its present situation, as we can read in these pages. The authors, after presenting a historical introduction, made a presentation of some existing ecumenical documents of the Roman-Catholic/Anglican dialogue in which there was any mention of the Theotokos. Here are presented the documents at international level as well as those that proceeding from national dialogues, in particular from the USA and Canada.

The evaluation of populist tendences in the debate of the Christian Churches in Germany

Author(s): Grzegorz Chojnacki / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

In the ecumenical dialogue of the Christian Churches (both Catholic and Evangelical), the issue of the development of populist tendencies is the subject of research, debate and joint statements by their most prominent representatives. This joint voice shows, on the one hand, the genesis and directions of the spread of populist ideas, pointing out all dangers for the development of civil society, and on the other hand, it highlights the weaknesses of the democratic system in the face of all abuses consisting in the concentration of capital and disturbing social justice, reducing the participation of citizens in decision-making processes and, in the case of the European Union, the development of federalist visions to the detriment of the community of homelands dominated by more developed economic and financial countries.

Wkład św. Jana Pawła II w dialog międzyreligijny w perspektywie teologii soborowej, a zwłaszcza deklaracji Nostra aetate

Author(s): Zbigniew Kubacki / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

W kontekście 100. rocznicy urodzin św. Jana Pawła II autor podejmuje próbę oceny wkładu papieża w misję ewangelizacyjną Kościoła w duchu Soboru Watykańskiego II w aspekcie dialogu międzyreligijnego. Tezą, a zarazem punktem wyjścia artykułu jest przekonanie, że inspiracją dla podjętego przez papieża Polaka zaangażowania na rzecz dialogu międzyreligijnego było nauczanie deklaracji Nostra aetate, a jego celem – budowanie pokoju i sprawiedliwości na świecie, w którego to procesie religie świata odgrywają i odgrywać powinny znaczną rolę. Autor uzasadnia swoją tezę, odwołując się do nauczania papieskiego, zawartego w encyklice Redemptoris missio oraz w licznych przemówieniach, homiliach i wystąpieniach do przedstawicieli judaizmu, islamu oraz religii Wschodu. Wbrew krytykom, uważającym, że swoim nauczaniem i postępowaniem Jan Paweł II zerwał z Tradycją Kościoła, autor dowodzi, iż był on twórczym jej kontynuatorem, inspirowany nauczaniem Soboru Watykańskiego II.

Martin Laird, Sheelah Treflé Hidden (red.), The Practice of the Presence of God. Theology as a Way of Life, New York: Routledge 2017, 136 s. ISBN: 978-1-4724-7832-0

Author(s): Łukasz Libowski / Language(s): Polish Issue: 20/2020

Zdzisław Józef Kijas, Opatrzność i przeznaczenie, Kraków: Wydawnictwo Franciszkanów Bratni Zew 2020, 256 s. ISBN: 978-8-3748-5366-8

Author(s): Bogusław Mielec / Language(s): Polish Issue: 20/2020

Sąd Boży w Biblii jako pozytywne wyczekiwane doświadczenie

Author(s): Mirosław Rucki,Karol Szymański / Language(s): English,Polish Issue: 24/2020

Kontekstem prowadzonych badań były sprzeczne opinie na temat sądu Bożego, wyrażane zarówno w dyskusjach potocznych, jak i w publikacjach naukowych. Celem badań było wykazanie, z jakich elementów składa się procedura sądu Bożego i według jakich zasad przebiega. Zastosowano metodę naukową analizy tekstów z uwzględnieniem kontekstu historycznego i układu nadawca-odbiorca, z wykorzystaniem elementów translatoryki i analizy językowej. Podstawowym źródłem był hebrajski tekst Biblii oraz dostępne tłumaczenia na język Polski, a także teksty Talmudu. Osiągnięto wyniki w postaci całościowego wglądu w procedurę sądu z perspektywy Objawienia biblijnego, które zawiera liczne przykłady sądu Bożego z przeszłości, jak również zapowiedź eschatologicznego Sądu Ostatecznego. Z badań wyciągnięto wnioski, że Bóg występuje jako sprawiedliwy sędzia, dbający o prawa najsłabszych, do którego może zwracać się każdy pokrzywdzony. Oznacza to, że Sąd Ostateczny jest pozytywnym doświadczeniem dla każdego, kto doznaje krzywdy, i tylko dla złoczyńców, którzy nie skorzystali z pokuty i szansy naprawy, będzie to wydarzenie bolesne.

Rudolfa Bultmanna koncepcja kerygmatu pierwotnego Kościoła a pojęcie τὸ κήρυγμα w Nowym Testamencie

Author(s): Dominik Tomasz Tomczyk / Language(s): English,Polish Issue: 24/2020

Przedmiotem badań tego artykułu jest analiza koncepcji kerygmatu pierwotnego Kościoła w ujęciu Rudolfa Bultmanna oraz określenie czym jest kerygmat w świetle tekstów Nowego Testamentu poprzez wykorzystanie metody historyczno-krytycznej oraz analizy lingwistycznej i semantycznej gr. rzeczownika τὸ κήρυγμα. Zastosowano metodę krytycznej analizy pism Bultmanna w zestawieniu z listami Pawłowymi.Cel ten został zrealizowany w dwóch częściach artykułu. W części pierwszej zostały zaprezentowane główne założenia wczesnochrześcijańskiego kerygmatu przez Bultmanna na podstawie monografii Theologie des Neuen Testaments (19808). Opisano kwestię zbawienia, jakie głosił Jezus, kim On był w ujęciu Bultmanna, zostało poruszone zagadnienie „odhistoryzowania” Boga i człowieka oraz mesjańskiej świadomości Jezusa. Dla niemieckiego biblisty nie jest ważny Jezus historyczny, ale Chrystus wiary, który był głoszony w powielkanocnym kerygmacie pierwotnej chrześcijańskiej gminy. W części drugiej artykułu przeprowadzono własną interpretację terminu kerygmat, szczególnie na podstawie kluczowych tekstów Pawła Apostoła (Rz 16,25; 1 Kor 1,21; 2,4; 15,14; Tt 1,3). Kerygmat jest głoszeniem Jezusa Chrystusa, ukrzyżowanego i zmartwychwstałego. Jezus jest obiecanym Mesjaszem, zapowiadanym przez proroków Starego Testamentu, a nie tylko powielkanocną interpretacją Chrystusa wiary i kerygmatu, o której wspomina Bultmann. Ciągłość głoszonego kerygmatu Jezusa i o Jezusie jest widoczna w głoszonej Ewangelii przez Pawła oraz pozostałych apostołów.Przeprowadzone badania prowadzą do następującego teologicznego wniosku: nie można rozdzielać „Chrystusa wiary” i kerygmatu od „Jezusa historii”, podobnie jak nie można oddzielić zmartwychwstania Jezusa Chrystusa od Jego męki i śmierci. Głoszone Słowo Ewangelii jest kerygmatem samego Chrystusa, potwierdzając tym samym ciągłość „Jezusa historii” i „Chrystusa wiary”.

Pasja biblijnych poszukiwań

Author(s): Jan Kochel / Language(s): English,Polish Issue: 24/2020

Artykuł prezentuje życie i twórczość Silvano Faustiego – włoskiego biblisty, filozofa i teologa; współzałożyciela wspólnoty braci zakonnych i świeckich rodzin w Villapizzone (Mediolan) oraz duchowego kierownika i spowiednika kard. C.M. Martiniego. Jego pasja biblijnych poszukiwań zaowocowała imponującym dorobkiem publikacji, które propagują starożytną praktykę lectio divina, katechetyczną lekturę Pisma Świętego – katechezę narracyjną oraz rozeznawanie powołania według duchowości ignacjańskiej. Z tego dorobku korzysta wspólnota braci zakonnych i świeckich w Villapizzone oraz wiele innych wspólnot, które praktykują osobistą i wspólnotową lekturę Biblii. Metoda lectio divina, pierwotnie praktykowana w środowisku zakonnym, dzisiaj stała się dostępna dla wszystkich wierzących w Chrystusa – Słowo Życia. Medytacyjna lektura Pisma Świętego jest żywym doświadczeniem wielu osób duchownych i świeckich, autentycznym darem Boga, bez którego chrześcijanie nie potrafiliby czytać, rozważać, modlić się i żyć Słowem. Ćwiczenie się w słuchaniu słowa Bożego ułatwia poznanie „sprawy Jezusa z Nazaretu” (Dz 10,38), wzmaga pasję badawczą („łowienie/tropienie” w Biblii), czyli właściwą interpretację i aktualizację orędzia zbawienia.

Benedykt XVI, Mystagogia Benedicti. Wprowadzenie w tajemnice roku liturgicznego. Boże Narodzenie. Od Wigilii uroczystości Narodzenia Pańskiego do uroczystości Świętej Bożej Rodzicielski Maryi, red. A. Demitrów, Ordo et Pax – Fundacja Benedyktynów,

Author(s): Jan Kochel / Language(s): Polish Issue: 24/2020

Papieska Komisja Biblijna, Czym jest człowiek? Zarys antropologii biblijnej, tłum. Henryk Witczyk, Lublin: Dzieło Biblijne im. św. Jana Pawła II, 2020, ss. 303

Author(s): Jan Kochel / Language(s): Polish Issue: 24/2020

Urban Adam Bąk. 2019. Życie i działalność o. Ambrożego Marii Lubika OFM w latach 1906–1998. Głubczyce: Wydawnictwo św. Urbana, ss. 141. ISBN 978-83-953-793-0-7

Author(s): Piotr Górecki / Language(s): Polish Issue: 2/2020

Noi interpretări privind rangul scaunului bisericesc de la Tomis în secolele al V‐lea și al VI‐lea p. Chr.

Author(s): Ionuţ Holubeanu / Language(s): Romanian Issue: 48-49/2015

As far as it is known, there had been in existence only the seat of Tomis in the civil Roman province of Scythia (today’s Dobruja, in Romania and Bulgaria) at least until 534. However, the bishops of Tomis had been referred to by several historical sources as metropolitans even before 534. What the present paper focuses on is precisely the ecclesial rank of the seat of Tomis (today’s Constanța, Romania) during the 5th and 6th centuries. Evaluating the preserved documentary testimonies, the author concludes that, between 381 and May 536, there used to be in existence a large ecclesial eparchy of Scythia. On the one hand, this included Tomis, as its metropolitan seat, and, on the other hand, Chersonesus (today᾽s Sevastopol, Crimean Peninsula), Bosporus (ancient Pantikapaion, modern Kerch, Crimean Peninsula) and Odessos (today᾽s Varna, Bulgaria), as ordinary bishoprics. The bishopric of Chersonesus as a seat in ecclesial Scythia is attested by the list of signatures of the first council in Constantinople (381). The bishopric of Odessos is attested by Encyclia (457/458). As concerns the bishopric of Bosporus, this is a fair inference as there is no clear evidence that it belonged to ecclesial Scythia. The large eparchy of Scythia was reorganized in May 536, under Justinian I (527‐ 565). At the time, Tomis lost its former suffragan bishoprics – i.e. Chersonesus, Bosporus and Odessos – and the extent of the ecclesial Scythia was reduced to the territory of the homonymous civil Roman province. However, the seat of Tomis preserved the metropolitan rank while its new suffragans became fourteen bishoprics organized in the chief towns of the province at that moment. As argued further on, the existence of this second eparchy of Scythia is attested by Notitia episcopatuum 3 (in the Darrouzès edition, the so‐called Carl de Boor᾽s Notitia).

Stupanje u razgovor religije s prirodnom znanošću i teorijom evolucije: primjer Katoličke crkve

Author(s): Nusret Isanović / Language(s): Bosnian Issue: 1/2021

The first part of the paper is about the challenges that modern natural sciences, the theory of evolution and their increasingly numerous technological ecstasies pose before religion, about the attempts of religion to recognise them, make itself aware of their meaning and to respond to them, which is shown here on the example of the Catholic Church. The rest of the paper develops a discourse about the process of opening and the effort of entering the dialogue on the part of the Catholic Church with natural sciences and the theory of evolution, as well as about its offcial positions released from the mid-20th century, or from the papacy of Pius XII, till this day. At the same time, this period saw the rise of religious theistic evolutionism, recognised as one of the most appropriate forms of bringing religion closer to natural sciences and the theory of evolution, as well as a certain compromise between them, which this paper also tries to make transparent.

INQUSITOR GENERALIS: ИЗМЕЂУ ВОЉЕ ЗА МОЋ И СЛОБОДЕ ОД МОЋИ

Author(s): Jana М. Aleksić,Sergej Beuk / Language(s): Serbian Issue: 72/2020

In this paper, we observe the chapter “The Great Inquisitor” in the novel The Brothers Karamazov as a literary field in which the dominant discourse of Power, the Church elite, represented by the Grand Inquisitor, is confronted by the subversive aspirations of marginalized social groups, embodied in the figure of Christ. Initially considering that the “poem” is an eminent text of culture, in which a vast number of textual clues have been absorbed, primarily the Holy Bible, we discover how the character of the Grand Inquisitor was constructed from the generic-hermeneutic angle. This implies a contextual theological, (inter)textual and semantic framework. In the central part of the paper, the focus of our analysis is the mechanisms by which institutions of power control subversive elements and aspects of their rebellion from the perspective of New Historicism. At the end of the paper, we point to the histori-cal and civilizational implications of an antagonistically conceived narrative on the problems of human freedom, action, and the implementation of power in history and, consequently, the organization of the (contemporary) world.

Duchowość bez ducha

Author(s): Michał Borek / Language(s): Polish Issue: 71/2021

Wesley Wildman’s and Kate Stockly’s book Spirit Tech: The Brave New World of Consciousness Hacking and Enlightenment Engineering is an interesting compilation and analysis of current research on technologies of spiritual experience. The book offers the latest advances in neuroscience, very bold predictions about the development of spirituality technology, and very far-reaching conclusions about the development of religion. The authors take an interdisciplinary approach to their work, touching on neuroscience, medical engineering, psychology, religion, and ethics. They do not shy away from the big philosophical, psychological, and ethical questions, and they specifically focus on questions of authenticity, meaning, safety, and social responsibility arising from the marriage of technology and spirituality. Modern neuroscience along with engineering has already created new areas of science-faith and technology-faith relationships. Spiritual alternatives in the form of technology are increasingly posing a fresh challenge to traditional spirituality and religion.

Premises on the integration of religiosity in the REBT context

Author(s): Ovidiu Teofil Roman / Language(s): English Issue: 4/2021

Rational Emotive Behavior Therapy (REBT) is a structured therapy that is used in the treatment of psychopathology and in personal optimization. It is addressed to the general population, but also to the clinical one, being compatible with the religious elements. Its usefulness is increasingly studied in relation to religious people. The integration of religious elements in a psychotherapeutic context is seen as an improved variant of psychotherapeutic treatments for religious patients. REBT and sacred texts have many similarities and are compatible from a theoretical and practical point of view. Religious practices such as prayer and reading sacred texts are encouraged in psychotherapy with religious people.

End-of-Life Decisions for Muslims in Albania. An Interdisciplinary Approach

Author(s): Denard Veshi,Ervin Pupe / Language(s): Bosnian,English Issue: 2/2021

This study investigates end-of-life decisions through Islamic and legal comparativeapproaches by focusing on the Albanian context. The methods applied in this paperare critical legal reasoning and legal comparison. The goal of this research is toreview the impact of the Islam legal culture (Qur’an and hadith) on the Albanianlaw of end-of-life decisions. From a legal approach, this paper underlines the unconstitutionality of the Albanian Code of Medical Ethics. In addition, the review ofthe Islamic literature on medical jurisprudence demonstrates the attitude of Muslimcommunity regarding end-of-life decisions in addition to scientifically examine thevarious rules governing end-of-life situations codified in the Islam legal sources byonly considering the Qur’an and hadith. This investigation aims to understand the similarities and differences between these two different approaches by also underlyingthe importance of Islam approach on end-of-life situations on the Albanian legislation.