Ewangelizacja cyberświata jako wyzwanie dla współczesnego Kościoła

Author(s): Arkadiusz Olczyk / Language(s): Polish Issue: 34/2014

Internet stał się współcześnie nieodłącznym towarzyszem ludzkiej egzystencji, niejako „wirtualnym domem” człowieka XXI wieku. W Polsce korzysta z niego już co trzecia osoba, zwłaszcza dzieci i młodzież. Dlatego Kościół, odczytując uważnie „znaki czasu”, nie może zaprzepaścić w swej misji ewangelizacyjnej tej szansy, jaką – z racji zakresu swego oddziaływania – daje Internet. Nowa ewangelizacja wymaga nowych sposobów i metod głoszenia Dobrej Nowiny; wymaga „nowych” mediów. Posoborowe nauczanie Kościoła, szczególnie orędzia papieskie na kolejne Światowe Dni Środków Społecznego Przekazu, zachęcają do roztropnego wykorzystania Internetu w głoszeniu Ewangelii na areopagach współczesności. Taką wizję nowej ewangelizacji miał już Paweł VI, potem realizował ją zwłaszcza Jan Paweł II, a za nim Benedykt XVI i papież Franciszek. Pomimo swojej ambiwalentności, Internet – mądrze wykorzystany - może skutecznie wypełniać kościelną misję duszpasterską i ewangelizacyjną.

E-wartości, e-sumienie, e-duchowość – wpływ cyberprzestrzeni na życie moralne człowieka

Author(s): Jan Uchwat / Language(s): Polish Issue: 34/2014

Od ponad dwudziestu lat Internet jest w powszechnym użyciu. Każdego roku przybywa użytkowników. Cybernetyczna cywilizacja, to znaczy Internet oraz tzw. urządzenia dostępowe, ma duży wpływ na zmianę mentalności, modę, sposób myślenia, hierarchię wartości, moralność, a także wiarę i duchowość. Internet wpływa na zmianę zachowań człowieka, może również powodować uzależnienie. Przeszkodą we właściwym rozwoju człowieka, wywołującą uzależnienie, są szczególnie gry komputerowe oraz pornografia. Pomimo uzależnień istnieje odpowiedzialność moralna za czyny (czasami zminimalizowana lub nawet całkowicie zredukowana ze względu na stopień uzależnienia). Należy podjąć działania przeciw tzw. e-moralności i e-sumieniu, które opierają się na zasadach relatywizmu. Konieczna jest odpowiednia edukacja oraz ćwiczenie silnej woli. W formacji zmierzającej ku dojrzałemu korzystaniu z Internetu i urządzeń dostępowych warto i trzeba wykorzystać wszystko, co sprzyja wzmacnianiu woli, budowaniu moralności i rozwojowi życia duchowego mającego źródło w Bogu i w obiektywnych, niezmiennych wartościach.

Ku teologicznemu pogłębieniu rozumienia natchnienia i interpretacji Pisma Świętego. Śladami Josepha Ratzingera (Benedykta XVI)

Author(s): Sławomir Zatwardnicki / Language(s): Polish Issue: 33/2013

W artykule ukazano Pismo Święte jako rzeczywistość Bosko‑ludzką. Analogicznie do Słowa Bożego, które stało się ciałem – Słowo Boże stało się księgą. W takim razie, aby dotrzeć do obu wymiarów Biblii: Boskiego i ludzkiego, w interpretacji należy uwzględnić zarówno zasady naukowe, jak i teologiczne. Benedykt XVI wskazał na konieczność ich syntezy, która ma się dokonać na wzór zjednoczenia natur Boskiej i ludzkiej w jednej Osobie Syna Bożego – nie wolno ich mieszać, ale też nie wolno ich rozdzielać. Następnie zaproponowano teologiczne pogłębienie rozumienia natchnienia. Takie pogłębienie jest w opinii papieża konieczne również dla studiów biblijnych. Refleksja nad natchnieniem wymaga uwzględnienia chrystologii i mariologii, antropologii i eklezjologii, a również charytologii. Przede wszystkim jednak konieczne jest uwzględnienie wiary, bez której nie można mówić o natchnieniu jako jednym z przejawów relacji człowieka i Boga. W ostatniej części artykułu przedstawiono współczesne problemy biblistyki widziane właśnie z perspektywy wiary. Mocno podkreślono zwłaszcza tajemnicę Wcielenia dokonującą się we współpracy Boga i człowieka. Jak Słowo Boże stało się ciałem za sprawą Ducha Świętego w łonie Dziewicy Maryi i za Jej zgodą, tak Pismo Święte rodzi się z łona Kościoła za sprawą Ducha i odpowiedzi człowieka na objawienie się Boga.

Kardynała Christopha Schönborna wizja relacji ewolucja – stworzenie

Author(s): Mirosław Twardowski / Language(s): Polish Issue: 33/2013

Od lat wewnątrz Kościoła, a także poza nim, toczy się dyskusja wokół zagadnień związanych z ewolucją. Debata ta ostatnio rozgorzała na nowo najpierw po opublikowaniu w lipcu 2005 r. w „The New York Times” artykułu kardynała Christopha Schönborna, arcybiskupa Wiednia, ucznia Benedykta XVI, a zarazem jego bliskiego współpracownika, pt. Odnajdywanie zamysłu w przyrodzie, a następnie po zorganizowaniu przez papieża Benedykta XVI w Castel Gandolfo we wrześniu 2006 r. sympozjum poświęconego tematowi ewolucja – stworzenie. Sympozjum poprowadził kardynał Schönborn. On też napisał Przedmowę do publikacji Creation and Evolution. A Conference with Pope Benedict XVI in Castel Gandolfo, będącej owocem wygłoszonych na sesji konferencji i toczących się po ich wygłoszeniu dyskusji. W niniejszym artykule zaprezentowano pokrótce poglądy kardynała Christopha Schönborna na temat: ewolucja a stworzenie. W opinii wielu komentatorów to właśnie on jest wyrazicielem opinii Kościoła w tym temacie. W końcowej części artykułu przedstawiono reakcję wybranych autorów na poglądy prezentowane przez austriackiego kardynała w interesującej nas kwestii.

Parafia Gowidlino na Kaszubach w XIX wieku

Author(s): Marek Jodkowski / Language(s): Polish Issue: 33/2013

Dziewiętnastowieczne, zachodniopruskie Gowidlino, należące do parafii w Sierakowicach, było usytuowane na zachodnim krańcu powiatu kartuskiego. Władze diecezji chełmińskiej, obawiając się wpływów protestantyzmu, postanowiły erygować gowidlińską parafię, co nastąpiło 13 stycznia 1866 r. Podporządkowano jej także graniczne miejscowości leżące w prowincji pomorskiej, a zatem stanowiące diasporę Kościoła katolickiego. Dzięki temu placówka duszpasterska otrzymywała pomoc ze strony organizacji i stowarzyszeń kościelnych, które wspierały działalność misyjną. Wśród nich warto wymienić Stowarzyszenie św. Bonifacego i Wojciecha w Pelplinie. Gowidliński kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny został wzniesiony w latach 1866–1868.

Collegium Russicum w przykładowym materiale aparatu bezpieczeństwa z lat 50. XX w.

Author(s): Mateusz Ihnatowicz / Language(s): Polish Issue: 33/2013

Autor omawia Collegium Russicum w Rzymie w świetle wybranego materiału źródłowego odnalezionego w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie. Przedstawia charakterystykę konwiktu i jego wybranych mieszkańców.

Dzieje mniszek zakonu kaznodziejskiego na Węgrzech w XX wieku

Author(s): Piotr Stefaniak / Language(s): Polish Issue: 33/2013

W XX w. podjęto na Węgrzech dwie nieudane próby wznowienia działalności klasztoru mniszek Zakonu Kaznodziejskiego (dominikańskiego). Ostatni średniowieczny konwent istniejący na Wyspie Małgorzaty pod Budą upadł w wyniku tureckiej inwazji na kraj i śmierci w 1637 r. Barbáli Verebély, ostatniej dominikanki klauzurowej w klasztorze klarysek w Pożoniu (Pozsony, Pressburg, Bratislava). W 1948 r. prowincja dominikanów na Węgrzech podjęła dzieło powołania dominikańskiego klasztoru klauzurowego. Przebywały tam wówczas trzy węgierskiej narodowości mniszki z rozproszonego przez hitlerowców klasztoru w Luksemburgu. Zakonnice owe zamieszkały w tymczasowym klasztorze w Szegedzie i podjęły starania, aby zaprowadzić regularne życie kontemplacyjne. Przeoryszą została jedyna siostra chórowa, Ilona Szegedy (1914–2011). Do mniszek niebawem dołączyły dwie dominikanki czynne oraz wstąpiła świecka kandydatka, która jednak nie wytrwała w klasztorze. W 1950 r. konwent składał się z pięciu mniszek i jednej kandydatki. W wyniku zaostrzającego się konfliktu na linii Kościół – komunistyczne władze Ludowej Republiki Węgier doszło na terenie kraju do likwidacji klasztorów. Dominikanki, posłuszne woli biskupa Szegedu i Csanád, Endrego Hamvasa, 9 czerwca 1950 r. opuściły potajemnie klasztor i każda udała się w tylko sobie wiadomym kierunku. Odtąd aż do 1989 r. zakonnice żyły w konspiracji. Ten okres prześladowania Kościoła na Węgrzech przeżyła jedna mniszka, przeorysza Ilona Szegedy. Ponadto s. Margit Molnár została tajnie przyjęta do zakonu i złożyła śluby zakonne 12 października 1972 r. Po upadku komunizmu na Węgrzech pod kierownictwem mianowanej przeoryszą Margit Molnár zaczęła się w 1989 r. organizować wspólnota mniszek w zachodniowęgierskim Nagylózs. W 1990 r. został otwarty nowicjat, do którego zgłosiło się kilka kandydatek. Jednak jesienią 1994 r. siostry przeprowadziły się do Tápiószentmárton w komitacie Pest, gdzie miały budować dla siebie klasztor. Jednak z powodu różnych trudności nowicjuszki w 1996 r. przebywały najpierw w polskim klasztorze w Świętej Annie, a następnie wyjechały do klasztoru w Klausen w Niemczech, gdzie miały odbyć formację zakonną, a tamtejsza wspólnota zobowiązała się wziąć odpowiedzialność za późniejsze przeszczepienie zakonu

Polityka państwa polskiego wobec krajów rozwijających się w świetle planu pracy Ministerstwa Spraw Zagranicznych na 1973 r.

Author(s): Jacek Knopek / Language(s): Polish Issue: 33/2013

W artykule wskazuje się na cele i kierunki polskiej polityki zagranicznej względem krajów arabskich i muzułmańskich oraz państw afrykańskich zawarte w planie pracy resortu Ministerstwa Spraw Zagranicznych na 1973 r. W przedmiotowym planie występują dwa regiony oddziaływań – kraje arabskie i Iran oraz państwa afrykańskie. Cały ten obszar podlegał strukturze kompetencyjnej Departamentu V.

Regulacja urodzeń a przemiany społeczno‑gospodarcze w Chińskiej Republice Ludowej

Author(s): Wojciech Stankiewicz / Language(s): Polish Issue: 33/2013

Artykuł pokazuje, jak duży wpływ na przeludnienie Chin wywierają tradycja i dawna polityka byłych przywódców partyjnych (w szczególności Mao Tse-tunga). Tradycja ma wpływ na model rodziny w szczególności na terenach wiejskich, gdzie mieszka około 75% ludności trudniącej się pracą na roli, gdzie wielodzietne rodziny mają większe szanse przetrwania. Należy, zreformować myśl światopoglądową Chińczyków oraz rozwinąć miasta i przemysł, ażeby zmniejszyć liczbę ludności zatrudnionej w rolnictwie i mieszkającej na wsi. Przeludnienie Chin jest problemem globalnym, a Chiny bez pomocy finansowej od państw zachodnich szybko nie poradzą sobie z rosnącą liczbą ludności. Należy dopilnować, by państwa zachodnie regularnie wpłacały środki finansowe na Fundusz Ludnościowy.

Kwestia rozumienia tekstu liturgicznego w twórczości Giovanniego Pierluigiego da Palestriny na przykładzie Credo z Missa Papae Marcelli

Author(s): Robert Kaczorowski / Language(s): Polish Issue: 33/2013

W artykule analizie poddane zostało Credo ze słynnej Missa Papae Marcelli G.P. da Palestriny, która – według legendy – miała uratować muzykę wielogłosową przed usunięciem jej z kościołów. Problemem bowiem, który w kontekście muzyki sakralnej XVI wieku wysuwał się na plan pierwszy była kwestia rozumienia śpiewanego tekstu w dziełach chóralnych. Na przykładzie Credo Palestrina w mistrzowski sposób udowodnił, że tekst ordinarium i proprium missae może z łatwością dotrzeć do słuchaczy. Artykuł ukazuje, w jaki sposób kompozytor umiejętnie kształtuje poszczególne przebiegi wokalne każdego z głosów oraz w jak umiejętny sposób zachowuje czytelność śpiewanego tekstu. Przeprowadzona analiza pokaże, że w 6-głosowym Credo tylko niewiele ponad 21% to faktyczny sześciogłos.

Wiedza rodziców o potrzebach psychofizycznych dziecka w wieku wczesnoszkolnym (w świetle badań na terenie powiatu kolbuszowskiego)

Author(s): Ewa Kopeć / Language(s): Polish Issue: 33/2013

Największy wpływ na prawidłowe kształtowanie osobowości dziecka ma właściwie przebiegający proces wychowania dokonujący się w najbardziej sprzyjającym do tego środowisku wychowawczym jakim jest rodzina, gdzie dziecko otoczone indywidualną opieką ma możliwość zaspokojenia wszystkich swoich potrzeb. Kluczową rolę w wychowaniu dziecka posiadają rodzice, dlatego to oni ponoszą odpowiedzialność za prawidłowy jego rozwój. Z tej racji posiadanie gruntownej wiedzy o potrzebach psychofizycznych dziecka pozwala im na skuteczniejsze wspomaganie wszechstronnego rozwoju dziecka. Wiedza ta powinna być poszerzana świadomie w oparciu o odpowiednią literaturę pedagogiczną oraz psychologiczną.

Zaniedbania psychiczno‑duchowe rodziców względem własnych dzieci

Author(s): Magdalena Ewa Ruszel / Language(s): Polish Issue: 33/2013

Artykuł podejmuje jakże aktualny obecnie problem zaniedbań psychiczno‑duchowych rodziców względem dzieci. Jest kolejnym w serii dotyczącej sfery psychiczno‑duchowej i zagrożeń jej prawidłowego rozwoju u człowieka. Poprzednie („Cierpienia duchowe dziecka. Psychologiczne aspekty”, „Sieroctwo duchowe dziecka”, „Wartość inteligencji duchowej w procesie przemian społeczno‑gospodarczych”, „Uzależnienia duchowe jako problem współczesnej młodzieży. Psychologiczne aspekty”, dopełniają i uzupełniają niepodjęte tutaj wątki.

Źródło sukcesu czy niepowodzenia? O genologicznej heterogeniczności pisarstwa Pawła Huellego

Author(s): Małgorzata Parzych / Language(s): Polish Issue: 33/2013

Paweł Huelle jest jednym z ważniejszych pisarzy debiutujących w okolicach przełomu roku 1989. Jego twórczość jest związana przede wszystkim z Gdańskiem. Nie należy jednak pisarstwa Huellego postrzegać tylko w kontekście „małych ojczyzn”. Owszem, Huelle przyczynił się do powstania współczesnego mitu Gdańska jako miasta palimpsestu. Jego twórczość jest też świetnym zapisem przemian społeczno-kulturowych w Polsce ostatnich lat. Pisarstwo Huellego stanowi także interesujący przykład zmian zachodzących w obrębie ewolucji gatunków literackich. Pisarz, starając się zachować granice bardzo tradycyjnych gatunków, nie unika zaangażowania swej twórczości w bieżący dyskurs społeczny, ocierając się czasami o publicystykę. Poszukuje wciąż nowych form wyrazu, nawiązuje intertekstualny dialog z wielką europejską literaturą, a dominującą cechą jego twórczości staje się publicystyczne zaangażowanie. W mojej ocenie twórczość literacka Pawła Huellego jest przykładem tego, że współcześnie nie da się oddzielić literatury od innych dyskursów kulturowych. Otwartym pozostaje pytanie, czy wielość gatunków uprawianych przez Huellego to źródło jego pisarskiego sukcesu.

Problem krzyży powypadkowych w Gdańsku

Author(s): Lucyna Przybylska / Language(s): Polish Issue: 33/2013

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na współczesne, wielopłaszczyznowe zjawisko stawiania krzyży, zwanych krzyżami pamięci lub powypadkowymi, w miejscu śmiertelnego wypadku drogowego poprzez ukazanie postrzegania tego fenomenu przez kilkutysięczną grupę, która odpowiedziała na ankietę zamieszczoną w Internecie. We wprowadzeniu ukazano zarys problematyki spontanicznych miejsc upamiętnień w zagranicznej literaturze przedmiotu. Następnie umieszczono spolaryzowane wyniki ankiety internetowej przeprowadzonej w listopadzie 2011 roku na zlecenie Urzędu Miasta w Gdańsku wśród użytkowników portalu Trójmiasto.pl, którzy odpowiadali na pytanie: Czy krzyże pamięci w pasie drogowym należy usuwać? Po zwięzłej, „ilościowej” ocenie problemu krzyży pamięci w przestrzeni publicznej (52% odpowiedzi, że nie należy ich usuwać oraz 48%, że trzeba) w dalszej części opracowania przedstawiono przykłady swobodnych komentarzy, pogrupowanych według trzech kategorii. Z wielowątkowej dyskusji internautów na temat krzyży powypadkowych wyodrębniono wątek przestrzenny, ideologiczny i kulturowy. Po koniec opracowania zamieszczono pomysły internatów rozwiązania problemu krzyży powypadkowych, jakie znalazły się w wypowiedziach użytkowników regionalnego portalu.

Die Frequenz des Gebrauchs des Lexems Gott in den deutschen und polnischen Sprichwörtern sowie Idiomen als Maßstab religiöser Prägung beider Sprachen

Author(s): Ewa Wojaczek / Language(s): German Issue: 33/2013

This paper is comparative linguistic analysis of the most characteristic linguistic expressions which can testify about the degree of religious marking of German and Polish languages. Because religion is important factor forming every culture, proverbs and idioms, the character of which strictly depends on cultural conditions, are the subject of the analysis in both mentioned above languages The subject of carried out research is the frequency of using of the word God in analysed liguistic units. The analysis clearly shows significantly more frequent occurring of the examined word in Polish expressions which enables to conclude that Polish language is characterised by greater religious marking than German language.

Abp Józef Kowalczyk, Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską 1993/1998, Płocki Instytut Wydawniczy, Płock 2013, ss. 349+6 nlb

Author(s): Andrzej Chodubski / Language(s): Polish Issue: 33/2013

Edward Olszewski, Fryderyk Chopin i Thomas Dyke Acland Tellefsen. Polsko-norweskie więzi muzyczne odkrywa pianistka Małgorzata Jaworska z Krakowa i norweskiego Arendal, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2013, ss. 32.

Author(s): Andrzej Chodubski / Language(s): Polish Issue: 33/2013

Anna Paluszak‑Bronka, Nowo wydany kancjonał pruski z królewskiej oficyny Jana Henryka Hartunga. Studium językowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2013, ss. 222, il. 10.

Author(s): Zdzisław Kropidłowski / Language(s): Polish Issue: 33/2013

Wojciech Kluj OMI, Kształtowanie się podstawowych tekstów wiary w języku malgaskim, Wydawnictwo Missio‑Polonia, Warszawa 2013, ss. 377.

Author(s): Adam Romejko / Language(s): Polish Issue: 33/2013

Ks. Krzysztof Tyliszczak, Rola młodzieżowych Kursów Loreto w duszpasterstwie polonijnym w Europie Zachodniej, Bernardinum, Pelplin 2012, ss. 483.

Author(s): Adam Romejko / Language(s): Polish Issue: 33/2013