Romantyczne pejzaże dźwiękowe — „Ballady i romanse” Adama Mickiewicza
Romantic soundscapes — Adam Mickiewicz's „Ballady i romanse”

Summary/Abstract: Głównym założeniem artykułu jest teza, że Ballady i romanse Adama Mickiewicza to cykl poetycki, który odegrał fundamentalną rolę w reorientacji sposobów poznawania świata w planie estetyki słuchu w literaturze polskiej. Jest to dzieło, które zapoczątkowało nowy sposób prezentacji dźwięku w polskiej poezji, przełamując ostatecznie oświeceniowo-racjonalistyczny paradygmat dominacji perspektywy oka w kulturze na rzecz emancypacji nowej kultury audialnej. Audiosfera cyklu, to znaczy wszystkie zastosowane w tym cyklu dźwięki, są w niniejszym artykule poddane analizie za pomocą właściwych kategorii (anatomia pejzażu dźwiękowego wg B. Krause’a) i ostatecznie zinterpretowane przez pryzmat ich literackiej funkcji. Pojęciami służącymi do opisu i interpretacji w artykule są pejzaż dźwiękowy, a także jego zasadnicze elementy: geofonia, biofonia oraz antropofonia. Dominującą jakością soniczną w cyklu, mającą znaczenie kompozycyjne, jest część antropofonii zwana fonosferą: głos, mowa, śpiew, krzyk itd., a jakościami towarzyszącymi są zarówno geofonia i biofonia, jak i różnego pochodzenia dźwięki incydentalne. Dźwięki pojawiają się najczęściej, gdy dochodzi do aktywizacji wątków i motywów fantastycznych.

• Details
• Contents