„Zbrodnie wrześniowe” 1939 r. i „dekret sierpniowy” 1944 r. – refleksje rocznicowe na podstawie orzeczeń niemieckich i polskich sądów specjalnych
„September Crimes” of 1939 and the „August Decree”of 1944 – anniversary reflections based on rulings of German and Polish special courts

Summary/Abstract: Od 1 września 1939 r. upłynęło 85 lat, a od ogłoszenia tzw. dekretu sierpniowego z 1944 r., na którego podstawie sprawcy nazistowskich zbrodni wojennych, przeciwko ludzkości i ludobójstwa stanęli przed polskimi sądami, minęło lat 80. Historyczne rocznice rodzą potrzebę zarysowania odmienności w rozumieniu, w Polsce i w Niemczech, terminu „zbrodnie wrześniowe - Septemberdelikte”. Celowe wydaje się spojrzenie na nie z perspektywy prawnej ukazującej działalność niemieckich sądów specjalnych, karzących Polaków za Septemberdelikte i powojennych polskich specjalnych sądów karnych, które osądziły Volksdeutschy, jako sprawców wrześniowych zbrodni. Paradoks historii polega na tym, że pojęciem Septemberdelikte w niemieckim piśmiennictwie historycznoprawnym obejmuje się czyny Polaków skierowane przeciwko Niemcom, dokonane w pierwszych dniach napaści III Rzeszy na Polskę. Natomiast z polskiego historyczno-prawnego punktu widzenia, przestępstwa we wrześniu 1939 r. to zbrodnie niemieckie na mieszkańcach zaatakowanego polskiego państwa. Przeprowadzona w artykule analiza prowadzi do wniosku, że polskie specjalne sądy karne powołane do osądzenia zbrodni najeźdźcy i okupanta wymierzały na podstawie dekretu sierpniowego sprawiedliwość sprawcom w sposób, który z perspektywy współczesności zasługuje na ocenę jako zgodny z zasadami państwa prawnego pomimo, że Polska wówczas takim państwem nie była. Natomiast zreferowane w artykule skazania Polaków przez niemieckie sądy specjalne za Septemberdelikte były sądowymi morderstwami, za których dokonanie niemieccy juryści nie ponieśli odpowiedzialności karnej.

• Details
• Contents