Struktura i funkcjonowanie Judenratu w Lublinie – próba analizy
The structure and functioning of the Judenrat inLublin – an attempt to analyze

Summary/Abstract: Problematyka Judenratu w Lublinie nie doczekała się jak dotąd opracowania mimo dobrze zachowanej bazy źródłowej, której podstawą są materiały zdeponowane w Archiwum Państwowym w Lublinie oraz w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie. Ich wykorzystanie niewątpliwie przyczyni się do poszerzenia wiedzy na temat Holokaustu w kontekście lokalnej społeczności żydowskiej. Judenrat w Lublinie został utworzony w styczniu 1940 roku, czemu nadało moc obowiązującą rozporządzenie Generalnego Gubernatora Hansa Franka z listopada 1939 roku o utworzeniu Rad Żydowskich. W chwili powstania w mieście mieszkało ok. 40 000 Żydów, zgodnie z rozporządzeniem przełożyło się to na utworzenie instytucji w liczbie 24 osób. Judenrat działał w tym składzie do końca marca 1942 roku, kiedy to w wyniku likwidacji i przeniesienia przez Niemców niewielkiej części Żydów z Podzamcza do dzielnicy Tatar Majdan, liczebność organu została zmniejszona do 12 radnych. Ich zadaniem było zarządzanie Radami Żydowskich Dzielnic Mieszkaniowych, a od marca 1941 roku i wprowadzenia na ich terenie getta zarządzenia władz okupacyjnych, w tym przygotowanie kontyngentów żydowskich pracowników. Kompetencje, jakie posiadał lubelski Judenrat, nie różniły się zasadniczo od tych, jakie miały te same instytucje w innych miejscowościach. Rada poprzez swoje wydziały miała obowiązek zapewnienia minimum socjalnego w zakresie wyżywienia, warunków sanitarno-higienicznych i mieszkaniowych. Dotyczyło to zarówno miejscowych Żydów, jak i przesiedleńców, uchodźców i jeńców wojennych osadzonych w obozie pracy przy ul. Lipowej 7. Struktura Rady miała być elastyczna i dostosowana do aktualnych potrzeb. Ostateczna likwidacja społeczności żydowskiej, a tym samym powołanie Judenratu, nastąpiło na początku listopada 1942 roku. Mimo znacznie ograniczonych uprawnień, można przyjąć, że Judenrat w Lublinie pełnił rolę pseudosamorządu. Z jednej strony miał własne zadania, z drugiej zaś priorytetem była realizacja narzuconych przez Niemców nakazów. Artykuł jest jedynie ogólną próbą analizy struktury i funkcjonowania Rady Żydowskiej w Lublinie, a tym samym nie odpowiada postawionemu problemowi badawczemu.

• Details
• Contents