Tomo Venclovos ir Czesławo Miłoszo dialogas: eilėraštis „Pašnekesys žiemą“ ir jo vertimas į lenkų kalbą
The Dialoue Tomas Venclova and Czesław Miłosz: The Poem „A Talk in Winter“ and its Translation to Polish

Summary/Abstract: Artykuł analizuje wiersz Tomasa Venclovy „Rozmowa zimą” i jego tłumaczenie na język polski pióra Czesława Miłosza, które ukazało się w 1973 roku w paryskiej Kulturze. Wiersz ten jawi się jedynym przykładem poezji Venclovy, przetłumaczonym przez Miłosza, jednak te tłumaczenie stało się ważnym pomostem dla Venclovy do przyznania w Zachodzie i pierwszym znakiem dialogu oraz późniejszej przyjaźni obydwu poetów. Artykuł przedstawia pogląd Miłosza i Venclovy na tłumaczenie poetyckie, który pod wieloma względami był podobny, choć jeden z nich przynależał do tzw. „zachodniej szkoły tłumaczenia”, drugi zaś – do „wschodniej”. Szkoły te różnią się podejściem do tekstu oryginału: pierwsza z nich główną uwagę udziela dokła dnemu przekładowi sensu, a druga – stronie formalnej wiersza. Dogłębna analiza semantyczna i formalna wiersza „Rozmowa zimą” wykrywa pomysł autora przekazać tajną wieść o odczuwalnym dojrzewaniu zmian społecznych. Można twierdzić, że z tej przyczyny poezja Venclovy była bliska Miłoszowi nie tylko z powodów artystycznych, lecz także i politycznych. W swoim tłumaczeniu Miłosz starannie przekazał sens wiersza, starając się zachować wszystkie metafory i porównania, nie dbając o jego rygorystyczne rymowanie. Brak rymu w jego tłumaczeniu kompensowały inne składniki formalne: strofika, asonanse fonetyczne, metryka i falujący rytm, którego polski poeta uważał za jeden z najważniejszych komponentów wiersza. Takie jego podejście do tekstu oryginału jeszcze raz potwierdza przynależność Miłosza do „zachodniej szkoły tłumaczenia”. Jednak ta przynależność do różnych szkół nie była przeszkodą dla porozumienia obydwu poetów: oni bardzo odpowiedzialnie traktowali pracę tłumacza i wzajemnie cenili swoje tłumaczenia.

• Details
• Contents