Vrijednost i povijest
Value and History

Summary/Abstract: Misao da ljudi sami prave svoju povijest, no ipak pod zateklim uvjetima, sadrži dvije osnovne teze Marxova poimanja povijesti: s jedne strane imanenciju, s druge objektivnost. Na prvi pogled sadrži princip imanencije fakat teleologije, princip objektivnosti, naprotiv, fakat kauzalnosti: ljudi idu za ciljevima koji su ipak određeni okolnostima i postižu rezultate koji se udaljuju od ciljeva itd. To bi smjelo biti istinito ipak samo onda, kad bi i »okolnosti« i »čovjek« bili dva različita entiteta. Međutim, »Okolnosti« pod kojima ljudi sebi postavljaju ciljeve upravo su društveno-ljudski odnosi koji su ljudski odnosi posredovani stvarima. Okolnosti ne treba nikako promatrati kao totalitet mrtvih predmeta ili čak sredstava za proizvodnju, one su naprotiv jedinstvo proizvodnih snaga, društvene strukture, načina mišljenja, dakle kompleks koji sadrži beskrajno mnoštvo teleoloških postavljanja, objektivna rezultanta tih postavljanja. I obrnuto: pri ljudskim ciljevima nije samo okvir i smjer njihova postavljanja određen kauzalno, već njihova svrhovita djelatnost stavlja u pokret ujedno i nove kauzalne nizove.

• Details
• Contents