Dziennik śląski
Silesian Diary

Summary/Abstract: Helene Plüschke urodziła się w 1908 roku w dolnośląskim Groß Neudorfie (Nowej Wsi Wielkiej), w powiecie Jauer (Jawor), gdzie od pokoleń żyła rodzina jej ojca, Gustava Ulkego. Matka Helene zmarła, kiedy dziewczynka miała 6 lat; ojciec, wiejski sklepikarz, ożenił się powtórnie. Jeszcze chodząc do szkoły powszechnej, Helene musiała ciężko pracować w sklepie kolonialnym ojca i opiekować się rodzeństwem. Dopiero mając 21 lat zdołała wyrwać się do Berlina, gdzie znalazła pracę jako pomoc domowa u żydowskiego adwokata i dokształcała się na kursach wieczorowych. Jednak nieszczęśliwa miłość, ciąża i pierwsze dziecko zmusiły ją do powrotu na Śląsk. Zasadniczy zwrot w jej życiu przyniosło małżeństwo i założenie rodziny, z którą zamieszkała w Striegau (Strzegomiu). Po wojnie wraz z rodziną osiadła we wsi Lübs koło Magdeburga (Saksonia–Anhalt), w sowieckiej strefie okupacyjnej, późniejszym NRD. Od 1929 roku Helene Plüschke prowadziła dziennik. Jego śląskie zapisy kończą się w 1946 roku, a po raz pierwszy odczytane zostały ponad pół wieku później, kilka lat po śmierci autorki. Jej najmłodszy syn, urodzony w 1941 roku, Lothar Plüschke, z trudem przedzierał się przez tekst na wyblakłych stronicach rozpadającego się kajetu, zapisanego częściowo ołówkiem, gdzie indziej atramentem. Rozmazane, miejscami nieczytelne litery zapomnianego już niemal, starego niemieckiego pisma odkrywały nieznaną, przemilczaną historię rodziny. To późne odczytanie dziennika matki było w pewnym sensie aktem symbolicznym — łamało polityczne tabu, którym w NRD obłożony był temat wypędzeń Niemców i utraty ziem na wschodzie.

• Details
• Contents