O utracie zaufania do wychowania
On the Loss of Confidence in Upbringing

Summary/Abstract: Autorka poświęca tekst zjawisku, które jej zdaniem cechuje współczesne życie społeczne i staje się jednym z poważniejszych problemów praktyki społeczno-edukacyjnej. Chodzi o utratę zaufania do wychowania. Osią przedstawianych rozważań są pytania: Czy, a jeśli tak, to w jakim sensie można dziś mówić o utracie zaufania do wychowania? Co można uznać za jego symptomy? Jakie mogą być przyczyny, ale i konsekwencje tego zjawiska? Za symptomy utraty zaufania do wychowania uznaje niechętne używanie pojęcia "wychowanie" w praktyce i teorii działań pedagogicznych, zastępowanie go pojęciami "edukacja" i "wspieranie zdrowia psychicznego", brak debaty społecznej na temat wychowania, osłabianie świadomości wychowawczego wymiaru pracy szkoły, przejmowanie zadań tradycyjnie wiązanych z wychowaniem przez programy profilaktyczne, wreszcie szukanie rozwiązań trudności wychowawczych nie głównie w działaniu wychowawczym, ale u specjalistów zajmujących się różnymi sferami rozwoju. Głównymi przyczynami są jej zdaniem kulturowe tendencje do unikania w działaniach z ludźmi określania założeń antropologicznych i aksjologicznych, co dotyczy również pracy z młodym pokoleniem. Oznacza to rezygnację z wyraźnych celów na rzecz poszczególnych kompetencji i sposobów ich uzyskiwania, a w konsekwencji - brak refleksji nad istotą działań wychowawczych oraz ich warunków. Skutkiem może być niebezpieczne rozwojowo, społecznie i kulturowo, postępujące wycofywanie się naturalnych i instytucjonalnych wychowawców z podejmowania rozłożonego w czasie, spójnego działania wychowawczego oraz przenoszenie odpowiedzialności za dzieci i podopiecznych na zewnętrzne instytucje i specjalistów. The paper is devoted to the phenomenon, which, according to the author, is a characteristic feature of the contemporary social life and constitutes a major problem in socio-educational practice, that is the loss of confidence in upbringing. The paper focuses on the following questions: Can we talk about the loss of confidence in upbringing? If so, in what sense? What are its symptoms? What are its causes and consequences? Symptoms of the loss of confidence in upbringing include the reluctance to use the very term 'upbringing' in the pedagogical theory and practices and insistence on replacing it with 'education' or 'supporting mental health', the lack of social debate devoted to upbringing, weakening the awareness of school's upbringing dimension, replacing upbringing tasks with preventive programmes, and looking for solutions to upbringing problems not in the upbringing activities but in help offered by various specialists. According to the author, the main causes of the loss of confidence in upbringing are the cultural tendencies to avoid anthropological and axiological assumptions in interactions among people, which is also visible in work with young generations. This means relinquishing clearly defined objectives and replacing them with emphasis on particular competencies and ways of obtaining them, which leads to the lack of reflection on the essence of upbringing activities and their conditions. The loss of confidence in upbringing might result in systematic rejection of longitudinal and coherent upbringing activities undertaken by natural and institutional carers (which is dangerous from developmental, social and cultural perspectives) and transferring the responsibility for children to external institutions and specialists.

• Details
• Contents