Constitutional identity in the European legal space and the comity of circumspect constitutional courts
Constitutional identity in the European legal space and the comity of circumspect constitutional courts

Summary/Abstract: Każdy sąd konstytucyjny korzysta ze szczególnego umocowania do przemawianiaw imieniu swojego systemu prawnego. To jednak nie tylko przywilej, ale także odpowiedzialność, zwłaszcza dzisiaj w dzisiejszych czasach znaczonych pluralizmem, wielościąroszczeń do pierwszeństwa i naciskiem na dialog w miejsce hierarchii. Sytuacja sądówkonstytucyjnych nie jest łatwa. Z jednej strony sądy te walczą z niebezpieczeństwem marginalizacji, czasami nawet o przetrwanie, domagają się uwagi i przypominają o swoimistnieniu. Postępujący proces integracji europejskiej podważa bowiem dominujący dotądparadygmat, że to konstytucja zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii źródeł prawa i jestźródłem wszelkiej władzy publicznej, a w to miejsce proponuje nowy punkt odniesieniadla lojalności – traktat, z własną hierarchią, wartościami, celami i instytucjami, które roszczą sobie prawo do pierwszeństwa. Bezwarunkowe uznanie przez sądy konstytucyjnetego stanowiska oznaczałoby w rzeczywistości podważenie sensu swego dalszego istnienia. W konsekwencji sądy te nie mają innego wyjścia jak eksponować swą rolę i konstytucję jako przeciwwagę dla prawa europejskiego i Trybunału Sprawiedliwości. Z drugiejjednak strony sądy konstytucyjne stają przed wyzwaniem nowego myślenia o prawie,które na pierwszym miejscu stawia „dobry argument” i komunikację, a nie jak dotąd, dominujące i wygodne odwołanie do „argumentu z hierarchii”. Sąd konstytucyjny, którymówi defensywnie, chroniąc konstytucję, podkreślając jej nadrzędność i swoją szczególnąrolę wobec tego dokumentu, jest dobrym sądem konstytucyjnym w sensie tradycyjnym,ale dzisiaj od sądu wymagamy znacznie więcej w ramach szczególnej „judicial comity” są-dów orzekających w obrębie nowego europejskiego porządku prawnego. Dobry sąd konstytucyjny w ramach tej nowej wspólnoty sądów musi być przede wszystkim graczemnastawionym na interakcję, zmianę i absorbującym je. Występuje jako sąd, który samsiebie potraf poprawić, uznać potrzebę nowego otwarcia, czy powstrzymać się w duchuwstrzemięźliwości. Jest sądem pragmatycznym, który dostrzega, że państwo nie jest jużdemokratyczną autarkią. W tym celu prowadzi dialog konstytucyjny, który nie jest tylko„przyjemną konwersacją”, ale przede wszystkim trudnym sporem o sposób rozumieniaprawa podmiotowego i granic kompetencji, sporem, w którym każdy z systemów marówne prawo do zwycięstwa, jeżeli tylko w sposób wiarygodny przedstawi argumentyprzemawiające za uznaniem krajowego poziomu ochrony konstytucyjnej za lepszy i wątpliwości, dlaczego europejski poziom ochrony wymaga korekty.

• Details
• Contents