Domestykacja i uniwersalizacja w adaptacjach dla młodzieży: polskie i judeohiszpańskie {Podróże Guliwera}
Domestication and universalism in literature adapted for children: {Gulliver’s Travels} in Polish and Ladino

Summary/Abstract: The paper presents a comparative study of two adaptations of {Gulliver’s Travels}, which were published at the turn of the 20th century in two different literary polysystems: a Polish adaptation by Aleksandra Callier (1908) and a Ladino adaptation by Alexandr Ben Ghiat. The paper discusses not only the respective places both adaptations take in the two literary systems of the cultures of that time, but also selected linguistic, narratological, and genre-related issues, as well as matters concerning the representation of the world, the protagonist, and domestication. The analysis shows that the Polish version is strongly domesticated as opposed to the Ladino version which, stripped of most {realia}, acquires a universal character. Both versions fall within the framework of the adventure story genre, partly due to borrowings from other literary texts. Artykuł stanowi komparatystyczne studium dwóch adaptacji {Podróży Guliwera}, które ukazały się na przełomie XIX i XX w. w dwóch różnych polisystemach literackich: polską wersję Aleksandry Callier (1908) i wersję judeohiszpańską Aleksandra Ben Ghiata (1897). Poza miejscem obu adaptacji w systemach literackich swoich czasów i kultur porównane zostały wybrane kwestie językowe, narratologiczne, elementy świata przedstawionego, konstrukcja bohatera, zabiegi domestykacyjne i kwestia przynależności gatunkowej obu adaptacji. Analiza wykazała znacznie dalej idącą domestykację wersji polskiej kontrastującą z uniwersalizującym efektem usunięcia realiów w wersji judeohiszpańskiej. Obie wersje wpisują się jednoznacznie w ramy gatunkowe powieści przygodowej, w tym także z powodów zapożyczeń z innych tekstów.

• Details
• Contents