Pokušaj kontekstualizacije Hafizova Divana
An attempt to contextualize Hafez Shirazi’s Divan

Summary/Abstract: Zahvaljujući različitim interpretatorima, tumačima i pristranim prevodiocima a nerijetko i nedovoljnoj informiranosti, Hafiza Širazija poznajemo kao izrazitog hedonistu, boema, epikura, materijalistu, možda čak i anarhistu, revolucionara, avangardistu, bundžiju… Na Zapadu, a pod uticajem Zapada sve više i na Istoku, gotovo cjelokupnu muslimansku književnost doživljaju kao hedonističko slavljenje ljepote, užitka, ovog svijeta, ljubavi, vina, pjesme i zabave. Takva slika Hafiza je umnogome plod orijentalističkih percepcija, odnosno učitavanja istočnjačkom duhu i čovjeku kvaliteta poput egzotike, odavanja čulnosti, putenosti, uživanju, tromosti, dekadentnosti i letargičnosti. Taj i takav Hafiz ili, bolje rečeno, takva slika Hafiza je zadivila Johana Volfganga fon Getea, koji zasigurno slovi kao jedan od najvećih i najistaknutijih evropski pisaca svih vremena. Gete je svoju zadivljenost i opčinjenost Hafizom iskazao u svom posljednjem monumentalnom pjesničkom djelu koje je iz zahvalnosti nazvao “Zapadno-istočni divan”. Hafiz je, zahvaljujući Geteu, munjevito prodro na Zapad, pa tako i u naše područje gdje su mu se divili, prevodili ga i imitirali mnogi a najviše su se u tome isticali Safvet-beg Bašagić i Jovan Jovanović Zmaj. Jednodimenzionalno, doslovno i reducirano razumijevanje Hafiza i Hafizove poezije nije nešto što se vezuje samo za Zapad i današnje vrijeme. Hafiza su oduvijek pokušavali smjestiti u neki okvir, obrazac, ideologiju, krug i sistem vjerovanja i mišljenja. Može se slobodno reći da postoji jako mnogo različitih percepcija i interpretacija Hafiza, Hafizova svjetonazora i njegove poezije. Jedan broj istraživača, tumača, komentatora i poznavalaca Hafizove poezije smatra da Hafiza treba razumijevati i tumačiti sasvim doslovno i bez učitavanja ikakvih aluzija, simbola, metaforičkih, semantičkih i kodnih značenja.

• Details
• Contents