Nikita Iljicz Tołstoj i program etnolingwistyki historycznej
Nikita Iljicz Tołstoj and the programme of historical ethnolinguistics

Summary/Abstract: W artykule przedstawiono życie i twórczość Nikity Iljicza Tołstoja, slawisty, historyka języka, dialektologa, folklorysty, etnografa. Urodzony w Jugosławii, poświęcił swoje życie nauce, dzieląc czas między zajęcia dydaktyczne na Uniwersytecie Moskiewskim, prace badawcze w Akademii Nauk, działalność redakcyjną i organizacyjną. Autor ukazuje stopniowe i bardzo przemyślane rozszerzanie pola badawczego profesora Tołstoja. W centrum uwagi N. Tołstoja stoi język, a mówiąc ściślej języki słowiańskie, ich historia i współczesność, semantyka i struktura. Tołstoj w miarę pogłębiania analiz semantycznych rozszerza podstawę materiałową badań i dochodzi do objęcia zainteresowaniami całej kultury i zbudowania koncepcji etnolingwistyki jak dyscypliny pogranicznej i historycznej. Przyjęta metoda etnolingwistyczna pozwala mu różnorodny materiał ujmować w podobny sposób. Autor pokazuje znaczenie prac etnolingwistycznych Tołstoja dla badań etnogenezy Słowian. Szczególnie płodne okazało się jego rozumienie praojczyzny Słowian, pytanie nie o geograficzne miejsce słowiańskiej praojczyzny, lecz o jej kształt duchowy, o wierzenia, mitologię, obrzędy i rytuały, o wizję świata i człowieka. Lokalistyczne pojęcie praojczyzny zastąpił pojęciem praojczyzny kulturowej, której najważniejszym wyznacznikiem jest kultura duchowa. W dyskusji nad kolebką Słowian wskazał możliwość odtworzenia obrazu kraju prasłowiańskiego poprzez badanie etymologii wspólnego słownictwa topograficznego.

• Details
• Contents