Oskar Schlemmer: Projekt „Nowy Człowiek”
Oskar Schlemmer: the “New Man” Project

Summary/Abstract: Wychodząc od ponawianych od końca dziewiętnastego stulecia prób stworzenia dla człowieka przyjaznych i zdrowych warunków rozwoju w świecie niszczonym przez cywilizację i urbanizację, w artykule przedstawiono wizję nowego człowieka, jaka pojawiła się po I wojnie światowej w Bauhausie, nowoczesnej szkole projektowania. W trakcie działalności szkoły w latach 1919–1933 ta promodernistyczna wizja ewoluowała od idei człowieka metafizycznego – na etapie silniejszego związku kształcenia w Bauhausie ze sztuką, do człowieka społecznego w drugim etapie, gdy dominowało projektowanie zespołowe, a uczelnię zaczęto uważać za „uniwersytet projektowania”. Najbardziej konsekwentną wizję nowego człowieka reprezentował Oskar Schlemmer – malarz, rzeźbiarz, autor frezów i metaloplastyk ściennych, scenograf i choreograf. W centrum twórczości Schlemmera w każdej z tych dziedzin stał człowiek, który był dla artysty „miarą wszystkich rzeczy”. Jednakże Schlemmer w zasadniczo odmienny sposób przedstawiał człowieka w sztukach plastycznych i w sztukach scenicznych. Podczas gdy malarstwo sztalugowe dawało nieograniczone możliwości wyobrażania postaci ludzkiej, Schlemmer – zwłaszcza w latach 1921–1933 szukał środków do przedstawienia człowieka w ogóle, typowych form opisujących jego postać, uniwersalnych i ponadczasowych. Natomiast w przestrzeni sceny, gdzie podstawowym „materiałem” był żywy, cielesny człowiek, Schlemmer stosował maski pełnopostaciowe, pod którymi ukrywał przetransponowaną w obiekt sceniczny postać tancerza. Przykładem tych eksperymentów jest Balet triadyczny i Tańce Bauhausu. Podstawą tych działań artysty było przekonanie, że sztuki plastyczne – posługując się płaszczyzną – „od-twarzają” postać człowieka, zaś trójwymiarowa przestrzeń sceny pozwala go „stwarzać” na nowo.

• Details
• Contents